ANT-20

Ten artykuł od 2023-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

ANT-20

Dane podstawowe

Państwo

ZSRR

Producent

Kazańskie Zjednoczenie Przemysłu Lotniczego

Konstruktor

Tupolew

Typ

samolot transportowo – propagandowy

Konstrukcja

metalowa

Załoga

11 osób

Historia

Data oblotu

sierpień 1934

Lata produkcji

1933–1934

Wycofanie ze służby

1935

Dane techniczne

Napęd

8 × M-34 FRN

Moc

8 × 900 KM

Wymiary

Rozpiętość

63,0 m

Długość

34,1 m

Powierzchnia nośna

486 m²

Masa

Startowa

42000 kg

Osiągi

Prędkość maks.

220 km/h

Zasięg

1200 km

Dane operacyjne

Użytkownicy

ZSRR

Multimedia w Wikimedia Commons

ANT-20 Maksym Gorki – radziecki samolot transportowo-propagandowy z 1934 r., konstrukcji Tupolewa.

Historia

Samolot został zaprojektowany przez Andrieja Tupolewa i zbudowany między 4 lipca 1933 i 3 kwietnia 1934. Powstanie maszyny związane było z czterdziestoleciem pracy pisarskiej Maksyma Gorkiego i na jego cześć właśnie jedyny zbudowany egzemplarz otrzymał swoją nazwę. Konstrukcja poprzedzona została ogólnokrajową zbiórką pieniędzy, która przyniosła sześć milionów rubli. Miał to być główny samolot tzw. eskadry agitacyjnej, złożonej przeważnie z transportowców, której celem było docieranie do słabo rozwiniętych i trudno dostępnych obszarów ZSRR oraz prowadzenie szkolenia politycznego i szerzenia oświaty.

Tupolew, rozwijając konstrukcję sześciosilnikowego bombowca ANT-16, zwiększył jego rozmiary i zastosował silniki M-34FRN o mocy 900 KM. Sześć silników umieszczono na krawędzi natarcia olbrzymiego skrzydła wolnonośnego, a dalsze dwa na pylonie nad kadłubem. Samolot mógł pomieścić ośmioosobową załogę i 72 pasażerów, ale jego głównym zadaniem nie była komunikacja lotnicza – na pokładzie znajdowała się drukarnia do powielania ulotek zrzucanych podczas lotu, projektor do wyświetlania przezroczy i filmów na chmurach lub zasłonie dymnej, laboratorium fotograficzne oraz olbrzymi głośnik do przekazywania treści propagandowych na dużym obszarze.

ANT-20 (pierwotnie oznaczony jako TB-4) został oblatany 17 czerwca 1934^[1], po czym rozpoczął pracę agitacyjną w sierpniu 1934 i wykonał wiele lotów nad Moskwą i jej okolicami. Ustanowił przy tym kilka rekordów lotniczych udźwigu. W tym czasie był to największy samolot świata. 18 maja 1935 odbył ostatni lot na paradzie nad Moskwą, w otoczeniu trzech mniejszych samolotów. Podczas tego lotu, pilot towarzyszącego mu myśliwca I-5 Nikołaj Błagin próbował wykonać pętlę wokół skrzydła Maksyma Gorkiego. Uderzył w nie, w wyniku czego obie maszyny runęły na ziemię. Zginęły wówczas 52 osoby na pokładzie Gorkiego, w tym 33 członków rodzin konstruktorów, 7 osób na ziemi oraz Błagin. Według oficjalnej wersji podanej przez władze radzieckie, pilot lekkomyślnie wykonał nieplanowaną figurę akrobacji. Obecnie przypuszcza się jednak, że w istocie akrobacje mogły być planowane, a po tragicznym końcu Błagin stał się „kozłem ofiarnym” w celu zrzucenia odpowiedzialności z władz.

Główny artykuł: Katastrofa lotnicza w Moskwie (1935).

Po tym wypadku rozpoczęto następną zbiórkę pieniędzy, lecz przemysł lotniczy miał już inne zadania, a sama konstrukcja samolotu była już przestarzała. Zbudowano tylko sześciosilnikowy ANT-20bis z silnikami AM-34 FRNW o mocy 1200 KM. Maszyna ta eksploatowana była przez linie lotnicze Aerofłot do końca 1942 roku.

Wersje

ANT-20 Maksym Gorki – osiem silników M-34 FRN (900 KM), 72 miejsca pasażerskie lub wyposażenie agitacyjne
ANT-20bis – sześć silników AM-34 FRNW (1200 KM), 64 miejsca pasażerskie