Antonio Rosetti

Imię i nazwisko

Franz Anton Rösler

Data i miejsce urodzenia

ok. 1750
Litomierzyce

Pochodzenie

czeskie

Data i miejsce śmierci

30 czerwca 1792
Ludwigslust

Gatunki

muzyka poważna,
muzyka klasycystyczna

Zawód

kompozytor,
kontrabasista

Multimedia w Wikimedia Commons

Antonio Rosetti, właśc. Franz Anton Rösler (ur. ok. 1750 w Litomierzycach, zm. 30 czerwca 1792 w Ludwigslust) – czeski kompozytor i kontrabasista, tworzący w idiomie klasycznym z elementami barokowymi, współczesny Mozartowi i Haydnowi^[1]^[2].

Życiorys

Urodził się około 1750 w północnych Czechach, jako Franz Anton Rösler lub Rössler. Wykształcenie muzyczne otrzymał prawdopodobnie w którymś z kolegiów jezuitów w Pradze^[1]^[3]^[4]. W 1773 wyjechał do Niemiec i zmienił swoje imię i nazwisko na włosko brzmiące Antonio Rosetti. Zatrudnił się jako kontrabasista, a następnie kompozytor w kapeli dworskiej Krafta Ernsta, księcia Öttingen-Wallerstein, któremu służył przez następne 16 lat^[1]^[2]^[5].

Na przełomie 1781 i 1782 spędził pięć miesięcy w Paryżu, gdzie aktywnie popularyzował swoją sztukę. Odniósł wielki sukces. Jego kompozycje były wykonywane przez najlepsze zespoły muzyczne w ramach Concert Spirituel, dla której napisał kilka nowych symfonii. Zadbał również o wydanie swoich kompozycji drukiem przez cenione paryskie wydawnictwa muzyczne, m.in. „Le Menu et Boyer” i „Sieber”, z którymi nawiązał długoletnią współpracę. Wydrukowano wówczas co najmniej 22 jego kompozycje – 10 koncertów, 3 kwartety smyczkowe i 9 symfonii, w tym zbiór 6 symfonii op. 3 z dedykacją dla księcia Krafta Ernsta^[1]^[6].

Pobyt w Paryżu wzmocnił i utwierdził pozycję Rosettiego jako utalentowanego kompozytora^[2]^[3]. W konsekwencji, trzy lata później, po odejściu na emeryturę Josefa Reichy w 1785, Rosetti otrzymał stanowisko dworskiego kapelmistrza w Wallerstein i piastował je przez 4 lata. W 1789 został kapelmistrzem Fryderyka Franciszka I księcia Meklemburgii-Schwerin w Ludwigslust^[1]^[2].

Kapela dworska z Ludwigslustu stała na bardzo wysokim poziomie. Zatrudniała 29 wybitnych instrumentalistów i 12-osobowy chór. To tam Rosetti skomponował, poza muzyką instrumentalną, również liczne dzieła chóralne^[2]. Jego renoma rosła. Kompozycje Rosettiego były często wykonywane w całej Europie i przez współczesnych porównywane z utworami Mozarta czy Haydna^[2]^[3].

Requiem, które napisał jeszcze w 1776, stanowiło kulminację uroczystości żałobnych po śmierci Mozarta, które odbyły się w Pradze 14 grudnia 1791. Utwór był wykonany przez 120 muzyków w obecności 4-tysięcznej widowni^[1]^[2]. Rosetti zmarł pół roku później, w wieku zaledwie 42 lat^[1]^[5].

Dorobek artystyczny

Rosetti skomponował imponującą liczbę utworów instrumentalnych, zwłaszcza koncertów i symfonii. Pisał też muzykę kameralną na orkiestrę i na instrumenty solowe, zwłaszcza dęte. Wśród nich są najwcześniejsze znane w historii muzyki kwintety na instrumenty dęte drewniane^[2]. Jego koncerty na róg i na dwa rogi (których w sumie napisał 20) już w jego czasach były niemal tak popularne jak jego symfonie^[5]. Pod koniec życia napisał też znaczną liczbę utworów wokalnych i chóralnych, wykonywanych głównie po niemiecku, m.in. oratoria Der sterbende Jesu i Jesus in Gethsemane (1790) oraz kantatę Hallelujah (1791)^[1]^[5].

Swoje wczesne kompozycje Rosetti pisał w lekkim i przyjemnym stylu. Diatoniczne melodie formował w regularne i powtarzalne frazy, wspierane przewidywalną harmoniką. Nierzadko stosował muzyczne żarty i sztuczki, które zaskakiwały i zachwycały słuchaczy. W latach 80. pojawiły się pierwsze oznaki dojrzałości stylistycznej, która osiągnęła pełnię w utworach skomponowanych po 1784. Rosetti chętniej stosował chromatyczną modulację linii melodycznych i bogatszą harmonikę, umiejętnie stosował kontrapunkt oraz kreatywną i barwną orkiestrację^[1]^[4].

Zobacz też: Lista dzieł Antonia Rosettiego.

Rosetti skomponował blisko 400 utworów (niektóre zaginęły)^[1]^[7], w tym:

44 symfonie
6 symfonii koncertujących
70 koncertów
- 17 koncertów na róg
- 3 koncerty na 2 rogi
- 13 koncertów na flet
- 9 koncertów na fagot
- 9 koncertów na obój
- 9 koncertów na skrzypce
- 5 koncertów na klarnet
- 4 koncerty na fortepian
- 1 koncert na altówkę
81 utworów kameralnych, w tym
- 49 utworów na instrumenty dęte
- 17 trio fortepianowych
- 11 kwartetów smyczkowych
11 sonat fortepianowych
13 mszy
4 requiem
22 utwory sakralne
82 pieśni

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Murray 2004 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Antonio Rosetti. [w:] Naxos [on-line]. [dostęp 2017-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Franz Anton Rösler (Francesco Antonio Rosetti) (Composer). [w:] Bach Cantatas Website [on-line]. [dostęp 2017-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-17)]. (ang.).
↑ ^a ^b Joshua Lilly: Antonio Rosetti. [w:] All Music [on-line]. [dostęp 2017-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Internationale Rosetti Gesellschaft e.V.. [w:] Rosetti.de [on-line]. [dostęp 2017-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. (niem. • ang.).
↑ Murray 2014 ↓, s. 134-135.
↑ Antonio Rosetti (1750-1792). Wykaz dzieł. [w:] Klassika [on-line]. [dostęp 2017-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-30)]. (niem.).

Bibliografia

Sterling E. Murray: Rosetti [Rösler, Rössler], Antonio [Anton]. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. R. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Sterring E.S.E. Murray Sterring E.S.E., The Career of an Eighteenth-Century Kapellmeister: The Life and Music of Antonio Rosetti (Eastman Studies in Music), wyd. 1, 2014, ISBN 978-1-58046-467-3 [dostęp 2017-09-14] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-14] .

Linki zewnętrzne

Antonio Rosetti. Dzieła zebrane (niem.)
Antonio Rosetti – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Antonio Rosetti. Dyskografia (ang.)
Antonio Rosetti. Wykaz dzieł. Dyskografia (ang.)
Antonio Rosetti w bazie AllMusic (ang.)