Bronisław Gubrynowicz

Bronisław Gubrynowicz

Bronisław Gubrynowicz (przed 1909)
Data i miejsce urodzenia	2 października 1870 Lwów
Data i miejsce śmierci	6 maja 1933 Lwów
Narodowość	polska
Rodzice	Władysław, Ludwika
Małżeństwo	Helena z d. Löwental
Dzieci	Adam, Ludwika
Krewni i powinowaci	Kazimierz
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Bronisław Ludwik Gubrynowicz (ur. 2 października 1870 we Lwowie, zm. 6 maja 1933 tamże) – polski nauczyciel gimnazjalny, historyk literatury, kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAU.

Życiorys

Urodził się 2 października 1870 we Lwowie^[1]. Był synem Władysława (1836-1914, księgarz, wydawca) i Ludwiki z domu Dietz, starszym bratem Kazimierza (również księgarz i wydawca)^[2]. Od 1880 przez osiem lat uczęszczał do III Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, gdzie w 1888 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości^[3][4][1]. Następnie od 1888 do 1892 studiował filologię i historię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, m.in. pod kierunkiem Romana Pilata (1888-1892) oraz prof. Ksawerego Liskego^[1]. Uzupełniał studia na uniwersytecie w Berlinie (1892/1893)^[5].

Reskryptem z 3 lutego 1892 C. K. Rady Szkolnej Krajowej został mianowany zastępcą nauczyciela w macierzystym C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie^[6][1]. Uczył tam języka polskiego, historii, geografii oraz historii kraju rodzinnego^[7][8]. 19 września 1893 został uwolniony na własne żądanie od obowiązków zastępcy nauczyciela^[9]. Opuszczając zawód nauczyciela podjął pracę naukową^[10].

W 1894, wysłany przez Akademię Umiejętności, prowadził badania w Archiwum Watykańskim w Rzymie^[11]. W tym roku obronił doktorat w zakresie filologii i historii na macierzystym wydziale Uniwersytetu Lwowskiego^[1]. Rok potem, w 1905 habilitował się tamże^[1]. Został skryptorem literackim w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, a od 1905 był tamże kustoszem. Do 1918 był profesorem tytularnym na C. K. Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie (w gronie uczonych spoza kolegium profesorskiego uczelni)^[12]. W 1920 został mianowany profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, objął II Katedrę Historii Literatury Polskiej. Był prelegentem w ramach Powszechnych Wykładach Uniwersyteckich dając wykład na temat dziejów teatru w Polsce^[13].

Był współzałożycielem i członkiem zarządu Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (1890-1914, z przerwami)^[14]. Według stanu z 1912 był członkiem Towarzystwa Historycznego^[15]. W 1919 został powołany przez Towarzystwo Naukowe Warszawskie na członka rzeczywistego, w 1929 został członkiem zwyczajnym; od 1925 przewodniczył Wydziałowi I Towarzystwa. Od 1928 był również członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto od 1920 był członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum^[16]. 24 kwietnia 1924 był przewodniczącym pierwszego ogólnopolskiego Zjazdu Nauczycieli-Polonistów^[17]. Był działaczem Narodowej Demokracji^[18].

Był żonaty z Heleną z domu Löwental (ur. 12 września 1884, zm. w sierpniu 1944), która zginęła w czasie okupacji niemieckiej. Mieli syna Adama (1906-2000, dyplomata) i córkę Janinę Helenę Teklę (ur. 1910, po raz pierwszy zamężna z Michałem Kazimierzem Sobańskim, po drugim mężu Bednorz^[19]).

Według różnych źródeł Bronisław Gubrynowicz został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie^[20] lub na Starym Cmentarzu w Zagórzu w kaplicy grobowej baronów Gubrynowiczów^[21].

Działalność naukowa

Zainteresowania naukowe Gubrynowicza obejmowały historię literatury polskiego oświecenia i romantyzmu. Opracował monografie pisarzy polskich, przygotował obszerne zestawienie bibliograficzne polskiej powieści końca XVIII wieku (1764-1795), ze szczególnym uwzględnieniem życia i dorobku najwybitniejszych twórców. Przygotował do wydania nieznany wcześniej Album Piotra Moszyńskiego (1898), zawierający pierwsze redakcje sonetów Mickiewicza. Wspólnie z Wiktorem Hahnem opracował pierwsze krytyczne wydanie Dzieł Słowackiego (1909, 10 tomów), wydał również Mazepę tego autora. Ponadto przygotował edycję powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Krasickiego (1921). Jego praca naukowa w dużym stopniu opierała się o gromadzoną przez całe życie bibliotekę, która w chwili śmierci liczyła około 3500-4000 tytułów^[11]. Przez wiele lat wchodził w skład komitetu redakcyjnego oraz redagował „Pamiętnik Literacki” (m.in. z Wilhelmem Bruchnalskim), w 1933 zainicjował wydawanie „Biblioteki Pamiętnika Literackiego”. W 1926 założył i redagował w kolejnych latach pismo „Ruch Literacki”. Do studentów Gubrynowicza należeli m.in. Konrad Górski, Bogdan Suchodolski, Stanisław Łempicki, Tadeusz Makowiecki. W jego bibliografii wyliczono 499 pozycji^[22].

Ogłosił około 450 prac naukowych, m.in.:

• Wincenty Reklewski. Szkic literacki (1893; także w: Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1893)^[23]
• Romans w Polsce za Stanisława Augusta (1904)
• Poezja „Konfederatów Barskich” (1906)
• Kazimierz Brodziński. Życie i dzieła (1917) cz.1
• Powieść do połowy XVIII wieku (1918)
• Antoni Małecki, 1821-1913 (1920)
• Józef Maksymilian Ossoliński. Człowiek i pisarz (1928)
• Odsiecz wiedeńska w poezji (1933)
• Studia literackie (1935)

Upamiętnienie

• Stacja Naukowa Polskiej Akademii Nauk w Rzymie została zgodnie z zapisem testamentowym obdarowana prywatną biblioteką Bronisława Gubrynowicza, która znajduje się oddzielnym pomieszczeniu Stacji nazwanym imieniem profesora^[11].
• W 1934 roku baron Adam Gubrynowicz ufundował tablicę pamiątkową ku czci swojego ojca, która została umieszczona w kościele pw. Marii Magdaleny we Lwowie dłuta Jana Nalborczyka.
• W 1991 roku Rada Miasta Zagórza na wniosek radnego Jerzy Tarnawskiego nadała ulicy prowadzącej w stronę Poraża (przy której znajduje się zamek Gubrynowiczów) imię Bronisława Gubrynowicza.
• W kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu zostało ustanowione epitafium upamiętniające Bronisława Gubrynowicza, który w 1939 ufundował na rzecz kościoła witraże^[24].
• W Bibliotece Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Rzymie znajduje się odlew medalionu pamiątkowego z lwowskiego kościoła pw. Marii Magdaleny.

Przypisy

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983.
• Tomasz Kruszewski, Bronisław Gubrynowicz i uformowanie jego warsztatu badawczego w Stacji Naukowej PAN w Rzymie, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 2018, T. 109, s. 269-283.
• Jerzy Tarnawski. Profesor Bronisław Ludwik Gubrynowicz (1870–1933), zagórzanin z wyboru. „Verbum”, s. 22, Nr 6-7 (112-113) z 30 czerwca 2013. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. ISSN 1689-6920. 
• Jerzy Tarnawski. Jeszcze o Gubrynowiczach.... „Verbum”, s. 13, Nr 2 (120) z 24 lutego 2014. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. ISSN 1689-6920. 
• Adam Gubrynowicz: Baronowie z Gubr Gubrynowicze de Mengen herbu własnego. Szkic genealogiczny. Zagórz: 1932, s. 7-9.
• Alicja Puszka: Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999, s. 1-346. ISBN 83-87703-59-1.

Linki zewnętrzne

• Publikacje Bronisława Gubrynowicza w bibliotece Polona