Dehumanizacja

Ten artykuł dotyczy negowania człowieczeństwa innych ludzi. Zobacz też: Bestialstwo.
Dwugłowy, gadzi, częściowo mechaniczny potwór nawiązujący do King-Konga, symbolizujący Niemców i Japończyków podczas II wojny światowej
Lynndie England trzymająca na smyczy więźnia w Abu Ghurajb

Dehumanizacja (od łac. humanus, ludzki), odczłowieczanie[1][2], odczłowieczenie[3] – proces zanegowania człowieczeństwa drugiej osoby[4], czyli zmiany stosunków interpersonalnych, w wyniku którego zaczyna się postrzegać drugiego człowieka jako zwierzę[5] lub przedmiot pozbawiony jakichkolwiek uczuć, afektów i emocji[6]. Praktyczna definicja określa to zjawisko jako postrzeganie i traktowanie innych ludzi tak, jakby nie posiadali oni zdolności umysłowych, którymi dysponujemy jako istoty ludzkie[7]. W takim ujęciu każdy czyn lub myśl, które traktują kogoś jako mniej niż człowieka, jest aktem odczłowieczenia[8].

Proces dehumanizacji pełni funkcję mechanizmu obronnego; chroni jednostkę przed pobudzeniem emocjonalnym, które mogłoby być przykre, przytłaczające, odbierające jej siły lub mogłoby zakłócać realizowane w danej chwili zadanie[9]. Nawet prawidłowo rozwinięci moralnie ludzie, nastawieni idealistycznie i humanitarnie, mogą stać się zdolni do różnych antyspołecznych zachowań w warunkach, w których przestają spostrzegać innych ludzi jako osoby mające takie same myśli, uczucia, pragnienia i cele, co oni sami. Dehumanizacja prowadzi często do negatywnych zachowań, pozwala bowiem traktować ludzi przedmiotowo, gorzej, jako podludzi. Umożliwia uzasadnienie wrogości, okrucieństwa, poniżania, przemocy, dyskryminowania i stereotypizacji[4][9].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać odczłowieczanie [w:] Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, sjp.pwn.pl [dostęp 2024-03-05].
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać odczłowieczać [w:] Wielki słownik języka polskiego [online], Instytut Języka Polskiego PAN [dostęp 2024-03-05].
  3. ↑ dehumanizacja, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-09-14] .
  4. ↑ a b DawidD. Wincław DawidD., Alien or Just Different – Several Ethical Aspects of Dehumanisation, „Kultura i Wartości”, 19, 2017, s. 93, DOI: 10.17951/kw.2016.19.93 [dostęp 2019-09-14] .
  5. ↑ KarolinaK. Starego KarolinaK., Biedny jako Inny – orientalizacja i dehumanizacja biednych w procesie dyskursywnego konstruowania reprezentacji codzienności, „Rocznik Pedagogiczny”, 36, 2013, s. 221–242, ISSN 0137-9585 [dostęp 2019-09-14]  (pol.).
  6. ↑ NickN. Haslam NickN., Dehumanization: an integrative review, „Personality and Social Psychology Review: An Official Journal of the Society for Personality and Social Psychology, Inc”, 10 (3), 2006, s. 252–264, DOI: 10.1207/s15327957pspr1003_4, ISSN 1088-8683, PMID: 16859440 [dostęp 2019-09-14] .
  7. ↑ GioraG. Netzer GioraG., Families in the intensive care unit : a guide to understanding, engaging, and supporting at the bedside, Cham, Switzerland, s. 134, ISBN 978-3-319-94337-4, OCLC 1065536347 [dostęp 2019-09-14] .
  8. ↑ ErikE. Enge ErikE., Dehumanization as the Central Prerequisite for Slavery, Munich: GRIN Verlag, 2015, s. 3, ISBN 978-3-668-02711-4, OCLC 920912053 [dostęp 2019-09-14] .
  9. ↑ a b Radosław S.R.S. Czarnecki Radosław S.R.S., Dehumanizacja -postmodernizm-technopol [online], Racjonalista.pl, 14 sierpnia 2011 [dostęp 2019-09-14]  (pol.).
Encyklopedia internetowa (ideologia):
  • PWN: 3891367