Ewa Błaszczyk

Ewa Błaszczyk

Ewa Błaszczyk (2014)
Data i miejsce urodzenia	15 października 1955 Warszawa
Zawód	aktorka, wokalistka
Współmałżonek	Jacek Janczarski
Lata aktywności	od 1976
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Ewa Błaszczyk-Janczarska (ur. 15 października 1955 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka, działaczka społeczna i charytatywna.

Życiorys

Jest córką Klimy i Jana Błaszczyków^[1]. Ma starszego o dwa lata brata Romana^[2]. Będąc uczennicą Szkoły Podstawowej nr 171 w Warszawie^[3], przez kilka lat trenowała pływanie, zdobyła m.in. wicemistrzostwo Polski juniorów w konkurencji 200 m stylem grzbietowym^[4]. Podczas nauki w XI Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Reja w Warszawie w tym okresie przez krótki czas uprawiała pływanie synchroniczne i wystąpiła m.in. w teledyskach Andrzeja Rosiewicza i Jerzego Połomskiego^[5]. W 1978 ukończyła studia na PWST w Warszawie, broniąc dyplom rolą Ilzy w Przebudzeniu wiosny Franka Wedekinda^[6].

Jeszcze podczas studiów nawiązała współpracę z Jerzym Satanowskim, który uczył ją śpiewać i opracowywał z nią piosenki oraz zaangażował do swoich muzycznych projektów; m.in. zaśpiewała w koncertach „Nie żałuję” zorganizowanych po śmierci Agnieszki Osieckiej^[7]. Po studiach została aktorką Teatru Współczesnego w Warszawie^[8]. Występowała także w innych, stołecznych teatrach: Małym (m.in. jako Julia w sztuce Romeo i Julia w 1980), Powszechnym, Ateneum (m.in. jako Polly w Operze za trzy grosze na początku lat 80.) i Teatrze na Woli oraz w Teatrze Wielkim w Poznaniu, gdzie w 1978 zagrała główną rolę w oratorium Joanna d’Arc na stosie w reż. Ryszarda Peryta^[9]. Poza tym brała udział w przeglądach piosenki aktorskiej we Wrocławiu i występowała w Kabarecie pod Egidą^[10]. Wtedy też zagrała swoje pierwsze recitale z piosenkami Agnieszki Osieckiej, Jonasza Kofty^[11] i Jacka Janczarskiego^[12].

W 1981 zaczęła występować w roli komunistki Zoi w serialu Dom, co przyniosło jej dużą rozpoznawalność wśród telewidzów^[13]. W 1985 za rolę Klary w filmie Wiesława Saniewskiego Nadzór otrzymała Brązowe Lwy Gdańskie na 10. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych^[14]. Rozczarowana sytuacją polityczną w Polsce, w połowie lat 80. wyjechała do Wiednia, potem mieszkała także w Niemczech, gdzie występowała w filmach niemieckojęzycznych, m.in. jako pani reżyser w filmie Made in West Germany (1991)^[15]. W 1986 wykreowała postać Kasi Pióreckiej w serialu Zmiennicy, który zapewnił jej największą popularność w Polsce^[13]. Za rolę w tym serialu odebrała Wiktora dla najpopularniejszej aktorki Telewizji Polskiej^[13].

Występowała w kabarecie Jana Pietrzaka oraz w Rodzinie Poszepszyńskich. W 1988 zagrała Hannę Nycz w dramacie Krzysztofa Kieślowskiego Dekalog IX^[16], pojawiła się też w roli Heni Stahl, nazistowskiej fotografki i reżyserki w filmie Istvána Szabó Hanussen^[17]. W 1991 zagrała Dolores w monodramie Tabu w reż. Jerzego Markuszewskiego dla Teatru Telewizji^[18]. W 1992 wskutek upadku podczas jazdy na wrotkach złamała nogę, a po operacji musiała podjąć wielomiesięczną rehabilitację, wskutek czego zmuszona była zawiesić działalność zawodową na prawie rok^[19]. W 1994 została etatową aktorką Teatru Studio w Warszawie^[20]. W 2000 wystąpiła w spektaklu Zachodnie wybrzeże na festiwalu w Budapeszcie oraz zagrała w filmie Janusza Kijowskiego Kameleon, którego scenariusz współtworzył Jacek Janczarski^[21]. W 2003 powróciła do działalności aktorskiej po śmierci męża i wypadku córki rolą Pauliny w Mewie Antona Czechowa w reż. Zbigniewa Brzozy^[22]. W 2004 zadebiutowała w roli Meszulach w Dybuku w reż. Krzysztofa Warlikowskiego na scenie Théâtre des Bouffes du Nord w Paryżu, a pod koniec roku premierę na scenie Teatru Studio miała sztuka Więź w reż. Zbigniewa Brzozy, w której zagrała Fay, kobietę odsiadującą wyrok dożywotniego pozbawienia wolności za morderstwo męża^[23]. W 2006 zaczęła występować z recitalem I poczucie szczęścia... nawet gdy wichura z piosenkami m.in. Agnieszki Osieckiej i Jacka Kleyffa^[24], a nakładem wydawnictwa Znak wydała książkę autobiograficzną Wejść tam nie można, będącą zapisem rozmów z Krystyną Strączek; publikacja doczekała się wznowienia w 2016, uzupełnionego o kolejne rozmowy.

Od listopada 2008 przez kolejne trzy lata występowała w monodramie Rok magicznego myślenia, za który w 2010 otrzymała Nagrodę Wojewody Dolnośląskiego na 44. Międzynarodowych Wrocławskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora^[25]. Również w 2010 nakładem wydawnictwa Edycja Świętego Pawła wydała książkę-album Wszystko jest takie kruche, będący zapisem rozmowy z Izabelą Górnicką-Zdziech, a także pojawiła się w roli Czesławy Oknińskiej w filmie Mistyfikacja^[26]. W lutym 2012 zadebiutowała w roli Barbary Weston w spektaklu Sierpień: Oklahoma, Hrabstwo Osage Tracy’ego Lettsa w reż. Grzegorza Brala. W styczniu 2015 premierowo zaprezentowała recital Pozwól mi spróbować jeszcze raz, zawierający m.in. utwory Kleyffa, Stanisława Soyki, Dżemu i Marleny Dietrich^[27]. W 2016 zagrała ciotkę Agatę w filmie Mariusza Paleja Za niebieskimi drzwiami^[28].

Życie prywatne

Była związana z reżyserem Jackiem Bromskim^[29]. 13 grudnia 1986 poślubiła pisarza i dramaturga Jacka Janczarskiego^[30]. 2 stycznia 1994 urodziły im się córki-bliźniaczki, Marianna i Aleksandra^[31]. Ich małżeństwo trwało ponad 13 lat, gdyż w 2000 roku Jacek Janczarski zmarł na tętniaka aorty^[32]. 11 maja 2000 Aleksandra straciła przytomność wskutek zakrztuszenia się tabletką i od tamtej pory pozostaje w śpiączce, wcześniej zdiagnozowano u niej stan wegetatywny i spastyczny niedowład czterokończynowy^[33]. W lutym 2001 Błaszczyk po raz pierwszy publicznie opowiedziała o chorobie córki, by nagłośnić problem śpiączki w Polsce^[34].

W 2005 była członkinią Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich.

Fundacja Ewy Błaszczyk

W 2002 wraz z księdzem Wojciechem Drozdowiczem założyła fundację „Akogo?”, działającą na rzecz dzieci wymagających rehabilitacji po ciężkich urazach neurologicznych^[35]. Jednym z jej celów było wybudowanie Kliniki Neurorehabilitacyjnej „Budzik” przy Centrum Zdrowia Dziecka, będącej pierwszą w Polsce kliniką dla dzieci po ciężkich urazach mózgu^[36]. Otwarcie kliniki miało miejsce 7 grudnia 2012^[37].

Filmografia

• 1976: Dźwig jako córka Dyląga
• 1977: Polskie drogi jako Hanka, córka Poraja (odc. 10)
• 1978: 07 zgłoś się jako milicjantka Zosia (odc. 5)
• 1979: Godzina „W” jako Teresa
• 1980, 1997, 2000: Dom jako Zoja Furman, najpierw działaczka ZWM, następnie kierownik Wydziału Propagandy KW PZPR, a później dyrektor Zjednoczenia Przemysłu Motoryzacyjnego
• 1980: Alicja jako gość na przyjęciu
• 1981: Wierne blizny jako Lenka, była narzeczona Madejskiego
• 1982: Wigilia ’81 jako Anna
• 1982: Jeśli się odnajdziemy jako Agnieszka, opiekunka dzieci z domu dziecka
• 1982: Bluszcz jako Marta, przyjaciółka Kingi
• 1983: Stan wewnętrzny jako kobieta przeszukiwana na ulicy
• 1983: Nadzór jako Klara Małosz
• 1984: Powinowactwo jako Lucyna Siematycka
• 1985: Sezon na bażanty jako Anna, była żona Kaczmarka
• 1985: Rośliny trujące jako pracownica ogrodu botanicznego
• 1986: Zmiennicy jako Kasia Piórecka
• 1987: Hanussen jako Henni Stahl
• 1988: Schön war die Zeit jako Ewa
• 1988: Kornblumenblau jako komendantowa
• 1988: Hanussen jako Heni Stahl
• 1988: Ein Sohn aus gutem Hause jako baronowa D’Adorno
• 1988: Dotknięci jako piosenkarka Maria, kochanka Jana
• 1988: Dekalog IX jako Hanna Nycz
• 1988: Crimen jako Elżka Błudnicka, siostra Tomasza
• 1991: Ene... due... like... fake... jako lalka
• 1993: Obcy musi fruwać jako Regina
• 1995: Pokuszenie jako strażniczka
• 1995: Nic śmiesznego jako Beata, żona Adama
• 1997: Sposób na Alcybiadesa jako Luba Orłowa, nauczycielka z Otwocka (odc. 2 i 3)
• 1997: Boża podszewka jako nauczycielka Niusia
• 1998: Spona jako Luba Orłowa, dyrektorka szkoły w Otwocku
• 1999: Ja, Malinowski jako Patrycja Oziębło
• 2000: Koniec świata u Nowaków jako notariusz
• 2000–2001: Miasteczko jako wieśniaczka
• 2000–2001: Adam i Ewa jako Jola, właścicielka night clubu „Pulp Fiction”, matka Jacka
• 2001: Kameleon (serial) jako Lena, żona Kamelskiego
• 2001: Kameleon jako Lena, żona Kamelskiego
• 2002–2004: Samo życie jako Elżbieta Rowicka
• 2003: Na dobre i na złe jako Krystyna Głębocka, dyrektor szpitala w Radziejowie
• 2005: Boża podszewka II jako Niusia Jurewicz, żona Bogdana (odc. 3)
• 2006: Bezmiar sprawiedliwości jako ławniczka Maria
• 2006: Bezmiar sprawiedliwości (serial) jako ławniczka Maria
• 2010: Mistyfikacja jako Czesława Oknińska, partnerka Witkacego
• 2011: Unia serc (odc. 7)
• 2013: Ojciec Mateusz jako Izabela Rytel (odc. 133)
• 2013: Lekarze jako żona Nurowskiego (odc. 30)
• 2014: Sąsiady jako sąsiadka
• 2016: Za niebieskimi drzwiami jako Agata, ciotka Łukasza
• 2016: Planeta singli jako Oktawia, szefowa stacji telewizyjnej
• 2017: PolandJa jako matka Artura
• 2018: Pod powierzchnią jako Wanda, mama Marty (odc. 3)
• 2018: Fuga jako gospodyni programu telewizyjnego
• 2018: 1983 jako Maria Gierowska, babcia Kajetana

Źródło: Filmpolski.pl^[38]

Dubbing

• 1981–1982: Dixie – Samochodzik Dixie
• 1990: Mów mi Rockefeller – Aneta Malinowska
• 1990: Mleczna droga – Śmierć

Dyskografia

• Ewa Błaszczyk – P.Z. „Tesco” – kaseta 1989,
• Ewa Błaszczyk – „Fotografie” – MiL – kaseta 1992,
• Ewa Błaszczyk – MIL – kaseta – 1992 (reedycja nagrań wydanych w 1989),
• Ewa Błaszczyk – „Tam, gdzie nic widać oczu” – Sony Music 1998,
• Ewa Błaszczyk – „Nie żałuję” – MiL (CD) – 1999 (cyfrowa reedycja nagrań z kasety „Fotografie” plus dodatkowe nagrania),
• Ewa Błaszczyk – „Nerwica w granicach normy” – MiL (CD) – 2000 (cyfrowa reedycja nagrań wydanych w 1989),
• Ewa Błaszczyk – Album 1 (dwupłytowe wydanie, zawierające dwa albumy: „Nie żałuję” i „Nerwica w granicach normy”) – Studio A1 (2CD) – 2006,
• Ewa Błaszczyk – Moja kolekcja (CD – kompilacja piosenek z albumów: „Nerwica w granicach normy”, „Nie żałuję” oraz „Tam, gdzie nie widać oczu”) – Warner Music '2007.
• Ewa Błaszczyk – „Nawet, gdy wichura” (DVD i CD) – Wydawnictwo Agora '2008.

Odznaczenia i nagrody

• Wiktor (1988)
• „Trudny temat do zgryzienia” („Orzech”)
• Medal Świętego Brata Alberta (2006)^[39]
• Polka Roku (2006)
• Order Uśmiechu (2007)
• Nagroda im. Stefana Treugutta (2007)^[40]
• Order Ecce Homo (2007)
• Ambasador Polskiej Pediatrii (2008)
• Europejczyk roku (2008)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2012)^[41]
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014)^[42][42].
• Medal Solidarności Społecznej (2015)
• Medal „Milito Pro Christo” (2017)^[43]
• Medal „Serce Ziemi” (2014)^[44]
• Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka (2018)^[45]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2021)^[46]
• Nagroda na FPFF w Gdyni Najlepsza pierwszoplanowa rola kobieca: 1985: Nadzór
• Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2022)^[47]
• Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2023)^[48]

Przypisy

Bibliografia

• EwaE. Błaszczyk EwaE., IzabelaI. Górnicka-Zdziech IzabelaI., Wszystko jest takie kruche, Edycja Świętego Pawła, 2010, ISBN 978-83-7424-710-8 .
• EwaE. Błaszczyk EwaE., KrystynaK. Strączek KrystynaK., Wejść tam nie można, Znak, 2016, ISBN 978-83-240-3879-4 .

Linki zewnętrzne

• Ewa Błaszczyk w bazie IMDb (ang.)
• Ewa Błaszczyk w bazie Filmweb
• Ewa Błaszczyk w bazie filmpolski.pl
• Ewa Błaszczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
• Ewa Błaszczyk na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Oficjalna strona Ewy Błaszczyk
• Oficjalna strona fundacji „Akogo?” Ewy Błaszczyk
• Ewa Błaszczyk w bazie Akademii Polskiego Filmu