Ferenc Kazinczy

Ferenc Kazinczy

Data i miejsce urodzenia	27 października 1759 Érsemjén
Data i miejsce śmierci	23 sierpnia 1831 Széphalom
Narodowość	węgierska
Dziedzina sztuki	poezja, proza
Epoka	oświecenie
Multimedia w Wikimedia Commons

Ferenc Kazinczy (ur. 27 października 1759, zm. 23 sierpnia 1831) – węgierski pisarz okresu oświecenia, najwybitniejszy organizator życia literackiego na Węgrzech.

Życiorys

Na świat przyszedł w rodzinie szlacheckiej wyznania protestanckiego. W 1769 roku podjął naukę kolegium w Sarospatak. Przez rok (1777- 1778) studiował w Wiedniu sztuki piękne. Następnie odbywał praktykę prawniczą m.in. w Peszcie. Związał się z masonerią. Został inspektorem szkół powszechnych w Górnych Węgrzech^[1], zasłużył się działalnością na rzecz systemu oświatowego.

W 1788 roku, wraz z dwoma innymi pisarzami, Jánosem Batsányim i Dávidem Barótim Szabó, założył pismo Magyar Museum^[2], które było pierwszym periodykiem literackim na Węgrzech^[3]. Jednak po wydaniu pierwszego numeru Kazinczy wystąpił z redakcji czasopisma z powodu różnic światopoglądowych^[2] i założył swoje własne zatytułowane Orpheus, wydawane w latach 1790-1791^[1].

W 1774 r. wstąpił do jakobinów, w efekcie został aresztowany i kolejne 7 lat życia spędził w więzieniach (swoje przeżycia z tego okresu opisał w Dzienniku mojej niewoli). Na uzyskanych w wyniku małżeństwa z Sophie Török ziemiach Kazinczy stworzył ośrodek życia literackiego. Stał się ogromnym autorytetem dla młodych autorów, którzy kierowali się jego zdaniem (pomógł przyczynić się karierom wielu z nich). Jako utalentowany i obiektywny krytyk prowadził też korespondencję z innymi "ludźmi pióra", wydaną następnie w 23 tomach.

Ponadto Kazinczy był przywódcą obozu neologów, jednego z odłamów ruchu odnowy języka węgierskiego, dążącego do reform.

W 1806 roku zamieszkał z żoną i siedmiorgiem dzieci w swoim majątku w Szephalom. Tam poświęcił się twórczości literackiej^[1]. Przekładał także utwory: Moliera, Szekspira, Sterne’a, Goethego, Schillera, Wielanda, Lessinga^[4]. W 1819 r. ukazał się jego esej pt. Ortolog i neolog u nas i u innych narodów^[4], zamykający okres sporów o odnowienie języka.

Wybrane publikacje^[4]

• Kolce i kwiaty (1811);
• List poetycki do pana Mihalya Vitkovisca (1811);
• Ortolog i neolog u nas i u innych narodów (1819);
• Wspomnienia z mojego życia (1828);
• Dziennik mojej niewoli (1931);
• Listy siedmiogrodzkie (wyd. 1939).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Kazinczy, Ferenc von. In: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950 (ÖBL). T. 3, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1965, s. 278.