Funkcje hiperboliczne odwrotne
Funkcje hiperboliczne odwrotne, funkcje polowe, funkcje area[1], areafunkcje[2][3] – funkcje odwrotne do hiperbolicznych[2], definiowane też poniższymi wzorami:
Nazwa | Symbole[a] | Wzory | Funkcja odwrotna i przypis |
---|---|---|---|
area sinus hiperboliczny | sinus hiperboliczny[4][5] | ||
area cosinus hiperboliczny | cosinus hiperboliczny[6][5] | ||
area tangens hiperboliczny | tangens hiperboliczny[7][5] | ||
area cotangens hiperboliczny | cotangens hiperboliczny[8][5] | ||
area secans hiperboliczny | secans hiperboliczny[5] | ||
area cosecans hiperboliczny | cosecans hiperboliczny[5] |
Funkcje polowe czerpią nazwę stąd, że można nimi obliczać pola odpowiednich wycinków hiperboli jednostkowej [9]. Analogicznie funkcje kołowe (cyklometryczne, odwrotne do trygonometrycznych) są równe polom wycinków koła jednostkowego Funkcje polowe znajdują też zastosowanie poza geometrią i matematyką czystą, np. w fizyce i elektrotechnice; przykładowo cosinus polowy pojawia się w jednym ze wzorów na pojemność elektryczną[9].
Opis poszczególnych funkcji polowych
Area sinus
Dziedziną tej funkcji jest zbiór liczb rzeczywistych Funkcja ta:
- jest nieparzysta;
- w punkcie ma punkt przegięcia;
- jest rosnąca na całej dziedzinie;
- nie ma asymptot.
Area cosinus
Cosinus hiperboliczny jako funkcja parzysta nie jest odwracalny w sensie złożenia. Przez to rozróżnia się dwie gałęzie area cosinusa[6]:
Jeśli są traktowane jako funkcje rzeczywiste, to ich dziedziną jest przedział Funkcją odwrotną dla pierwszej gałęzi area cosinusa hiperbolicznego jest cosinus hiperboliczny dla argumentów większych od zera; dla drugiej gałęzi cosinus hiperboliczny dla argumentów mniejszych od zera.
Area tangens
Dziedziną tej funkcji jest przedział otwarty Funkcja ta:
- jest nieparzysta;
- jest rosnąca;
- ma dwie asymptoty i obie są pionowe:
Area cotangens
Dziedziną tej funkcji jest suma dwóch przedziałów otwartych: Funkcja ta:
Area secans
Dziedziną tej funkcji jest przedział Funkcja ma asymptotę o równaniu
Area cosecans
Dziedziną tej funkcji jest Funkcja ma dwie asymptoty: i
Pochodne
Zobacz w Wikiźródłach tabelę całek funkcji area |
Funkcja polowa | Funkcja pochodna | Przypisy |
---|---|---|
[10][11] | ||
[10][11] | ||
[10] | ||
[10][11] | ||
[11] | ||
[12] | ||
[13] |
Związki z innymi funkcjami
Całki funkcji algebraicznych
Funkcje kołowe
Wzór Eulera pozwala powiązać funkcje polowe z kołowymi (cyklometrycznymi) za pomocą jednostki urojonej [10][14]:
Uwagi
Przypisy
- ↑ Krysicki i Włodarski 1994 ↓, s. 78.
- ↑ a b areafunkcje, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ Żakowski 1972 ↓, s. 84.
- ↑ ar sinh, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ a b c d e f Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Inverse Hyperbolic Functions, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-04-14].
- ↑ a b ar cosh, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ ar tgh, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ ar ctgh, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ a b Żakowski 1972 ↓, s. 85.
- ↑ a b c d e Inverse hyperbolic functions (ang.), Encyclopedia of Mathematics, encyclopediaofmath.org [dostęp 2024-04-13].
- ↑ a b c d Krysicki i Włodarski 1994 ↓, s. 96.
- ↑ Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Inverse Hyperbolic Secant, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-04-14].
- ↑ Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Inverse Hyperbolic Cosecant, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-04-14].
- ↑ Ryżyk i Gradsztejn 1964 ↓, s. 55.
Zobacz multimedia związane z tematem: Funkcje hiperboliczne odwrotne |
Bibliografia
- Włodzimierz Krysicki, Lech Włodarski: Analiza matematyczna w zadaniach. Wyd. XXI. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-01460-1.
- I.M. Ryżyk, I.S. Gradsztejn: Tablice całek, sum, szeregów i iloczynów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964.
- Wojciech Żakowski: funkcje odwrotne do hiperbolicznych, [w:] Mały słownik matematyczny. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1972.
- p
- d
- e
algebraiczne |
| ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
przestępne |
| ||||||
krzywe tworzące wykresy |
| ||||||
powiązane tematy |
- p
- d
- e
pojęcia definiujące | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
typy | |||||||
pojęcia podstawowe | |||||||
opis algebraiczny |
| ||||||
opis parametryczny |
| ||||||
występowanie |
| ||||||
powiązane powierzchnie |
| ||||||
nawiązujące pojęcia |
| ||||||
uogólnienia | |||||||
badacze |
- PWN: 3870912