Golub

Golub
Dzielnica Golubia-Dobrzynia
Ilustracja
Panorama Golubia: widoczny m.in. zamek, dawny kościół neogotycki (obecnie szkoła), kościół św. Katarzyny, Drwęca
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

golubsko-dobrzyński

Miasto

Golub-Dobrzyń

Data założenia

1300

W granicach Golubia-Dobrzynia

de facto 1941 / de jure 1951

Populacja (2011)
• liczba ludności


1887

Położenie na mapie Golubia-Dobrzynia
Mapa konturowa Golubia-Dobrzynia, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Golub”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Golub”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Golub”
Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego
Mapa konturowa powiatu golubsko-dobrzyńskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Golub”
Ziemia53°07′00″N 19°03′12″E/53,116667 19,053333
Zamek w Golubiu
Kościół pw. św. Katarzyny
Dawny kościół ewangelicki, ob. Szkoła Podstawowa nr 1 i dom podcieniowy

Golub (niem. Gollub) – dzielnica Golubia-Dobrzynia (województwo kujawsko-pomorskie), na prawym brzegu Drwęcy. Dawniej samodzielne miasto, prawa miejskie posiadał w latach 1300–1951, własność królewska, w 1664 roku położony był w starostwie golubskim[1]. W 1951 (de facto 1941) połączony z Dobrzyniem nad Drwęcą utworzył nowe miasto Golub-Dobrzyń[2].

W 2011 r. miał 1887 mieszkańców[3].

Toponimia

Według Jerzego Maciejewskiego Golub (dop. Golubia) to nazwa dzierżawcza od imienia Golub (←Gościlub) (dop. Goluba); por. Wrocław (Wrocławia) od Wrocław (Wrocława), Poznań (Poznania) od Poznan (Poznana) itp.[4]

Historia

  • 1254 – pierwsza wzmianka o Golubiu, jako własności biskupów kujawskich
  • 1293 – Golub odstąpiony Krzyżakom
  • 1300 – założenie krzyżackiego miasta
  • 1305–1311 – wzniesienie zamku i ustanowienie komturii
  • 1410 – zdobycie przez wojska polskie, bitwa pod murami miasta z wojskami Kawalerów Mieczowych[5]
  • 1422 – zdobycie przez wojska polskie (wojna golubska)
  • 1460 – zdobycie przez wojska krzyżackie pod dowództwem Bernarda Szumborskiego
  • 1462 – zdobycie przez wojska polskie pod dowództwem Ulryka Czerwonki
  • 1466 – przyłączony do Polski (Prusy Królewskie) na mocy pokoju toruńskiego jako starostwo niegrodowe
  • 1611–1625 – rezydencja Anny Wazówny (siostry Zygmunta III Wazy)
  • 1772–1919 – Golub pod zaborem pruskim (1807–1815 w Księstwie Warszawskim)
  • od 1900 – połączenie kolejowe z Bydgoszczą i Brodnicą
  • pocz. XI 1906 – pocz. III 1907 strajk szkolny przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim[6]
  • 1939–1945 – okupacja hitlerowska, zagłada ok. 200 Żydów golubskich, wyniszczanie polskiej inteligencji, przymusowe wpisywanie na niemiecką listę narodowościową (ok. 90% mieszkańców miasta)
  • 1941 – de facto utrata samodzielności w czasie okupacji przez połączenie z Dobrzyniem i utworzenie miasta Golub-Dobrzyń[7].
  • 1951 – formalna utrata samodzielności przez połączenie z Dobrzyniem i utworzenie miasta Golub-Dobrzyń[2]
Golub, miasto i zamek w XVIII w.

Zabytki

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wydał Józef Paczkowski, Toruń 1938, s. 7.
  2. ↑ a b Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 200.
  3. ↑ Bruzda, Sandra (2011, June 13). E-mail: Demographic data for 2011 for the left-bank part of Golub-Dobrzyń (Dobrzyń nad Drwęcą) – formerly in Congress Poland. Golub-Dobrzyń, Urząd Miasta, Wydział Organizacyjny i Spraw Społecznych in Golub-Dobrzyń.
  4. ↑ Jerzy Maciejewski, Język ludności golubsko-dobrzyńskiej, [w:] Dzieje Golubia-Dobrzynia i okolic, red. Kazimierz Chruściński, 1979 Toruńskie Towarzystwo Kultury.
  5. ↑ Mieczysław Haftka „Zamki Krzyżackie w Polsce – Szkice z Dziejów”, Muzeum Zamkowe w Malborku, 1999, s. 116, ISBN 83-86-206-27-6.
  6. ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 98.
  7. ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948., s. 125, 129.

Linki zewnętrzne

  • Historia Żydów w Golubiu na portalu Wirtualny Sztetl
  • Golub, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 658 .
  • p
  • d
  • e
Części miasta wg TERYT
  • Bedewo
  • Biała Cegielnia
  • Błonie
  • Czarny Kozieł
  • Nowe Osiedle
  • Osiedle Sokołowskie
  • Parzybok
  • Podzamek
Historyczne miasta
  • Dobrzyń nad Drwęcą
  • Golub
Dawniej w granicach miasta

Herb Golubia-Dobrzynia

  • p
  • d
  • e
Powiat wąbrzeski (1919–1975)
Przynależność wojewódzka
  • woj. pomorskie (II RP) (1919–39)
  • woj. pomorskie (PRL) (1945–50)
  • woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta (1919–75)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–54 i 1973–75)
  • Dębowa Łąka
  • Kowalewo (do 1954)
  • Książki
  • Płużnica
  • Podzamek Golubski (do 1954)
  • Radzyń Chełmiński (od 1973)
  • Ryńsk (do 1954)
  • Wąbrzeźno (do 1954)
  • Wąbrzeźno (od 1973)
  • Wielkie Radowiska (do 1954)
  • Wielkie Rychnowo (do 1954)
Gromady
(1954–72)
  • Błędowo (← 1956–71)
  • Dębowa Łąka (1954–72)
  • Fijewo (← 1956–72)
  • Jarantowice (1954–61)
  • Kotnowo (← 1956–57)
  • Książki (1954–72)
  • Lipienica (1954–55 →)
  • Łabędź (1954–57)
  • Łopatki (1954–59)
  • Małe Pułkowo (1954–72)
  • Mlewo (1954–55 →)
  • Myśliwiec (1954–59)
  • Nowawieś Królewska (1954–72)
  • Orzechowo (1954–59)
  • Osieczek (1954–59)
  • Ostrowite (1954–55 →)
  • Pluskowęsy (1954–55 →)
  • Płużnica (1954–72)
  • Ryńsk (1954–72)
  • Rywałd (← 1956–68)
  • Sokoligóra (1954–55 →)
  • Wąbrzeźno (1958–72)
  • Wielka Łąka (1954–55 →)
  • Wielkie Rychnowo (1954–55 →)
  • Zieleń (1954–71)
  • Zielnowo (← 1956–59)
  1. ↑ a b c de facto 1941