Hilding Rosenberg

Imię i nazwisko

Hilding Constantin Rosenberg

Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1892
Bosjökloster(inne języki)

Pochodzenie

szwedzkie

Data i miejsce śmierci

19 maja 1985
Sztokholm

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Multimedia w Wikimedia Commons

Hilding Constantin Rosenberg (ur. 21 czerwca 1892 w Bosjökloster(inne języki) w prowincji Skania, zm. 19 maja 1985 w Sztokholmie^[1]) – szwedzki kompozytor.

Życiorys

W dzieciństwie uczył się gry na fortepianie i organach^[1]. W latach 1914–1918 pobierał lekcje fortepianu u Richarda Anderssona(inne języki) w Sztokholmie^[2]. Od 1915 do 1916 roku studiował też kompozycję u Ernsta Ellberga(inne języki) w Królewskiej Akademii Muzycznej^[1]. W latach 1920–1921 odbył podróż do Berlina, Drezna, Wiednia i Paryża, w trakcie której zapoznał się z nowymi trendami w muzyce (Schönberg, Hindemith, Strawinski, grupa Les Six)^[2]. W Dreźnie uczył się dyrygentury u Hermanna Scherchena, po powrocie do Szwecji studiował natomiast kontrapunkt u Wilhelma Stenhammara^[2].

Występował jako pianista solista i kameralista^[2]. W 1926 roku nawiązał współpracę z reżyserem teatralnym Perem Lindbergiem, która zaowocowała powstaniem muzyki do ponad 40 spektakli^[2]. W latach 1932–1934 był dyrygentem Opery Królewskiej w Sztokholmie^[1]^[2]. Występował gościnnie jako dyrygent w Szwecji i za granicą^[2]. W latach 1951–1954 wicedyrektor Królewskiej Akademii Muzycznej^[2]. Doktor honoris causa uniwersytetu w Uppsali (1957)^[2].

Twórczość

Uważany za najważniejszą postać szwedzkiej muzyki XX wieku^[1]^[2]. W okresie młodzieńczym tworzył pod wpływem Jeana Sibeliusa, w latach 20. dokonał jednak radykalizacji swojego języka muzycznego, pod wpływem kontaktu z nowoczesną muzyką europejską rozszerzając spektrum środków stylistycznych i technicznych^[2]. Posługiwał się techniką kontrapunktyczną ukształtowaną z jednej strony pod wpływem Hindemitha, z drugiej strony nawiązującą do tradycji muzyki kościelnej i J.S. Bacha^[2]. W swojej twórczości sięgał też po motywy ludowe^[2]. Do grona jego uczniów należeli Karl-Birger Blomdahl, Ingvar Lidholm i Sven-Erik Bäck^[1]^[2].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

8 symfonii (I 1917 zrewid. 1919, II „Sinfonia grave” 1935, III „De fyra livsåldrarna” 1939, IV „Johannes uppenbarelse” na baryton, chór i orkiestrę 1940, V „Hortulanus (Örtagårdsmästaren)” na alt, chór i orkiestrę 1944, VI „Sinfonia semplice” 1951, VII 1968, VIII „In candidum” na chór i orkiestrę 1974)
Adagio (1915)
3 fantasistycken (1918)
Sinfonia da chiesa (nr 1 1923 zrewid. 1950, nr 2 1924)
Overtura piccola (1934)
Symphonie concertante na skrzypce, altówkę, obój, fagot i orkiestrę (1935)
Adagio funèbre (1940)
suita I bergakungens sal (1940)
Overtura bianca-negra (1946)
Symfonia na instrumenty dęte i perkusję (1966)
suita na temat szwedzkich tańców ludowych na orkiestrę smyczkową (1927)
Concerto (nr 1 na smyczki 1946, nr 2 1949, nr 3 Louisville 1954, nr 4 na smyczki 1966)
Ingresso solenne del premio Nobel (1952)
Riflessioni na smyczki (nr 1 1959, nr 2 1960, nr 3 1960)
Metamorfosi sinfoniche nr 1–3 (1963–1964)

Koncerty na instrumenty solowe i orkiestrę

2 koncerty skrzypcowe (I 1924, II 1951)
koncert na trąbkę (1928)
2 koncerty wiolonczelowe (I 1939, II 1953)
koncert altówkowy (1942)
koncert fortepianowy (1950)

Utwory kameralne

12 kwartetów smyczkowych (I 1920, II 1924, III „Quartetto pastorale” 1926, IV 1939, V 1949, VI 1954, VII–XI 1956, XII „Quartetto riepilogo” 1956)
Trio na flet, skrzypce i altówkę (1921)
3 sonaty na skrzypce solo (I 1921, II 1953, III 1963 zrewid. 1967)
2 sonaty skrzypcowe (1926, 1940)
Trio na obój, klarnet i fagot (1927)
Taffelmusik na trio fortepianowe i orkiestrę kameralną (1939)
Kwintet dęty (1959)
Sonata na flet solo (1959)
Sonata na klarnet solo (1960)

Pieśni

Grekiska strövtåg na głos, recytatora, flet i fortepian (1940)
Åt jordgudinnan na mezzosopran lub baryton, flet, klarnet, lutnię i trio smyczkowe do słów Johannesa Edfelta(inne języki) (1960)
Dagdrivaren na baryton i orkiestrę do słów Svena Alfonsa(inne języki) (1962)

Utwory chóralne

oratorium Den heliga natten do słów Hjalmara Gullberga(inne języki) (1936)
oratorium Perserna (1937)
oratorium Huvudskalleplats (1938, zrewid. 1964–1965)
oratorium Svensk lagsaga (1942)
oratorium Hymnus (1965)
kantata Julhymn av Romanus (1941)
kantata Lyrisk svit (1954)

Utwory sceniczne

opera Resa till Amerika (1932)
opera dziecięca Spelet om St. Örjan (1937, zrewid. 1941)
opera Marionetter (1938)
opera dziecięca De två konungadöttrarna (1940)
opera Lycksalighetens ö (1943)
opera-oratorium Josef och hans bröder, libretto według Thomasa Manna (1946–1948)
opera Kaspers fettisdag, libretto August Strindberg (1953)
opera Porträttet, libretto według Nikołaja Gogola (1955, zrewid. 1963)
opera Hus med dubbel ingång, libretto według Pedro Calderóna de la Barci (1969)
pantomima Yttersta domen, libretto według Erika Axela Karlfeldta (1929)
melodramat Prometheus och Ahasverus (1941)
melodramat Djufars visa (1942)
balet Orfeus i sta’n (1938)
balet Eden (1946)
balet Salome (1963)
balet Sönerna (1964)
balet Babels torn (1966)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3051. ISBN 0-02-865530-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 458–459. ISBN 978-83-224-0837-7.