Józef Czajkowski

Ten artykuł dotyczy malarza i pedagoga. Zobacz też: Józef Czajkowski.

Józef Czajkowski

Portret Józefa Czajkowskiego, pędzla Olgi Boznańskiej 1894

Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1872
Warszawa

Data i miejsce śmierci

27 lipca 1947
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo, architektura, grafika

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Józef Czajkowski (ur. 21 stycznia 1872 w Warszawie, zm. 27 lipca 1947 tamże)^[1] – polski malarz, architekt, grafik, pedagog.

Życiorys

Brat malarza Stanisława Czajkowskiego. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (1892–1895)^[2], Académie Julian w Paryżu, Akademii Rzemiosła Artystycznego w Wiedniu. W latach 1894–1895 kształcił się na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i na tamtejszej Politechnice.

Wykładał w krakowskiej ASP, na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i w warszawskiej ASP. W 1913 założył Wydział Architektury w krakowskiej ASP, na której do 1919 roku prowadził katedrę architektury wnętrz. Był dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1923–1924 oraz 1927–1929^[3]. Jako profesor zwyczajny warszawskiej ASP został przeniesiony na własną prośbę w stan spoczynku z dniem 31 sierpnia 1938^[4].

W roku 1901 został członkiem elitarnego Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” oraz był współzałożycielem „Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana”. Od 1914 był członkiem stowarzyszenia „Warsztaty Krakowskie”. W 1926 współzałożył „Spółdzielnię Artystów ŁAD”.

Był mężem aktorki teatralnej Lety Walewskiej (zm. 1929)^[5]. Wcześniej jedyny narzeczony Olgi Boznańskiej, jednak zerwał zaręczyny^[6].

Pochowany obok brata Stanisława na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera Aleja Zasłużonych-1-29,30)^[7].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[8]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[9]

Twórczość

Malował głównie pejzaże, portrety i sceny rodzajowe. Tworzył m.in. w stylu secesji. Autor licznych projektów, m.in. mebli, witraży, plakatów, kilimów i okładek książek. W swej twórczości nawiązywał do polskiej sztuki ludowej^[10].

Obrazy

(wg źródła^[11])

Pejzaż ze ścieżką (1897)
Kirkut (1900)
Sad w zimie (1900) – Muzeum Narodowe, Kraków
Zima. Paw w ogrodzie (1901) – Lwowska Galeria Sztuki, Lwów
Cmentarz Ojców Reformatów w Krakowie^[12] (1903)
Wieś podkrakowska (1908) – Muzeum Narodowe, Kielce
Autoportret (1938)
Letni dzień

Projekty

Projekt dworu w Opinogórze (1908) (niezrealizowany)
Projekt gmachu Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie (współautorstwo) (ok. 1908)
Współautor projektu Wielkiego Krakowa (1910) wraz z W. Ekielskim, T. Stryjeńskim, L. Wojtyczką, K. Wyczyńskim.
Projekt pawilonu polskiego na Międzynarodową Wystawę Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu (1925) (zrealizowany, złoty medal w dziedzinie architektury)

Galeria

Portret malarza Stanisława Czajkowskiego, brata artysty (1898), Muzeum Narodowe w Warszawie
Sad w zimie (1900), Muzeum Narodowe w Krakowie
Portret żony artysty, Lety Czajkowskiej (ok. 1905), Muzeum Narodowe w Warszawie
Cmentarz klasztorny w Krakowie (1903)
Leżąca (1917), Muzeum Narodowe w Krakowie

Przypisy

↑ Czajkowski Józef. slownikprojektantow.pl. [dostęp 2019-11-11]. (pol.).
↑ Czajkowski, Józef. porta-polonica.de. [dostęp 2023-06-23].
↑ Poczet rektorów. asp.waw.pl. [dostęp 2018-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-11)].
↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 8, s. 304, 10 sierpnia 1938.
↑ Leta Walewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2022-06-16] .
↑ AngelikaA. Kuźniak AngelikaA., Boznańska : non finito, Wydanie pierwsze, Kraków 2019, s. 127, s. 134, ISBN 978-83-08-06808-3, OCLC 1137263613 [dostęp 2023-04-08], Cytat: "Józef Czajkowski, młodszy od Olgi o 7 lat, jedyny jej narzeczony.", "Czajkowski zrywa zaręczyny." (pol.).
↑ Cmentarz Stare Powązki: Józef Czajkowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-02-11] .
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu sztuki i pracy społecznej”.
↑ Dz. U. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za działalność artystyczną”.
↑ Guillaume Janneau: Encyklopedia sztuki dekoracyjnej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1978, s. 70.
↑ Józef Czajkowski. artyzm.com. [dostęp 2011-09-29].
↑ Po 66 latach odzyskano obraz Czajkowskiego. policja.pl, 2011-09-27. [dostęp 2011-09-28]. (pol.).

Bibliografia

M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.

Linki zewnętrzne

Prace Józefa Czajkowskiego w bibliotece Polona

Rektorzy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie

Rektorzy (dyrektorzy) Szkoły Sztuk Pięknych	Kazimierz Stabrowski (1904–1909) Stanisław Lentz (1909–1920) Karol Tichy (1922–1923) Józef Czajkowski (1923–1924) Miłosz Kotarbiński (1924–1927) Józef Czajkowski (1927–1929) Władysław Skoczylas (1929–1930) Tadeusz Pruszkowski (1930–1932)
Rektorzy Akademii Sztuk Pięknych	Tadeusz Pruszkowski (1932–1936) Wojciech Jastrzębowski (1936–1939) Stanisław Ostoja-Chrostowski (1945–1947) Franciszek Strynkiewicz (1947–1951) Marian Wnuk (1951–1954) Kazimierz Tomorowicz (1954–1957) Franciszek Strynkiewicz (1957–1959) Marian Wnuk (1959–1967) Kazimierz Nita (1967–1972) Julian Pałka (1972–1980) Lech Tomaszewski (1980–1982) Juliusz Bursze (1982–1983) Roman Artymowski (1983–1984) Andrzej Jan Wróblewski (1984–1987) Jan Tarasin (1987–1990) Adam Myjak (1990–1996) Wojciech Kurpik (1996–1999) Adam Myjak (1999–2005) Ksawery Piwocki (grafik) (2005–2012) Adam Myjak (2012–2020) Błażej Ostoja Lniski (od 2020)

Rektorzy (dyrektorzy)
Szkoły Sztuk Pięknych