Janina Ipohorska

Janina Ipohorska

Jan Kamyczek
Alojzy Kaczanowski
Bracia Rojek

Data i miejsce urodzenia	15 sierpnia 1914 Lwów
Data i miejsce śmierci	20 września 1981 Rabka
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Jana Kazimierza
Dziedzina sztuki	malarstwo, scenografia, literatura (scenopisarstwo)
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Janina Ipohorska, właściwie Janina Nosarzewska, ps. „Jan Kamyczek”, „Alojzy Kaczanowski”, „Bracia Rojek” (ur. 15 sierpnia 1914 we Lwowie, zm. 20 września 1981 w Rabce) – polska malarka, dziennikarka, scenarzystka, autorka poradnika Grzeczność na co dzień (1955).

Życiorys

Była córką Jana Nosarzewskiego i Stefanii z domu Ipohorskiej-Lenkiewicz^[1].

Skończyła Gimnazjum Humanistyczne im. Królowej Jadwigi we Lwowie, po czym dostała się na romanistykę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza. Po jej ukończeniu odbyła trzyletnie (1936–1939) studia malarskie w pracowni prof. Felicjana Kowarskiego w ASP w Warszawie. Po studiach wróciła do Lwowa, gdzie pod radziecką okupacją pracowała w Teatrze Miniatur. Reżyserem był tam Marian Eile, Ipohorska tworzyła scenografię i kostiumy. Podczas okupacji niemieckiej pracowała, jako pracownica administracyjno-biurowa, w Instytucie prof. Rudolfa Weigla^[2]. W 1943, zagrożona aresztowaniem przez Gestapo, uciekła ze Lwowa zmieniając nazwisko na Ipohorska (nazwisko panieńskie jej matki)^[3].

Po II wojnie światowej przyjechała do Krakowa, gdzie razem z Eilem stworzyli tygodnik „Przekrój”. Projektowali również razem scenografię i kostiumy dla wielu teatrów: Starego, Syreny, Śląskiego, Dramatycznego, Młodego Widza, Małego i innych^[3][4]. Ukończyła studia na wydziale scenografii krakowskiej ASP, gdzie później przez trzy lata prowadziła wykłady z kostiumologii^[3][5]. Była współzałożycielką, wraz z Marianem Eilem, kabaretu Siedem Kotów w Krakowie^[3].

W „Przekroju” najbardziej znana była pod pseudonimem Jan Kamyczek, zajmując się tematyką savoir-vivre’u^[3][6]. Pisała też książki z tego zakresu: Grzeczność na co dzień, Savoir vivre dla nastolatków. Jako „Bracia Rojek” pisała felietony, a pod pseudonimem Alojzy Kaczanowski była scenarzystką pierwszego polskiego kryminalnego serialu telewizyjnego Kapitan Sowa na tropie (1965)^[3][7] i autorką jednej powieści kryminalnej (Rozkoszne przedpołudnie); pisała też zamieszczane w „Przekroju” krótkie zagadki kryminalne^[8]. Była nadto autorką znanych aforyzmów („Jaka to oszczędność czasu zakochać się od pierwszego wejrzenia”, „Wymieniaj doświadczenia. Ale tylko na lepsze!”).

Grzeczność na co dzień ukazała się po rosyjsku^[9] oraz w tłumaczeniu na język ormiański.

Jest pochowana na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie (kw. XLI–8–9 w grobie rodziny Lenkiewiczów)^[10].

Twórczość

• Jan Kamyczek: Grzeczność na co dzień, „Iskry” (wydania: 1955, 1956, 1959, 1969, 1972, 1974, 1978).
• Jan Kamyczek: Jak oni mają się ubierać? „Iskry”, 1958.
• Jan Kamyczek: Savoir-vivre dla nastolatków, „Horyzonty”, 1974.
• Alojzy Kaczanowski: Rozkoszne przedpołudnie, „Iskry”, 1961.

Przypisy