Karolina Světlá

Karolina Světlá

Imię i nazwisko	Johanna Rottová
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1830 Praga, Austria
Data i miejsce śmierci	7 września 1899 Praga, Austria
Narodowość	czeska
Język	czeski

Karolina Světlá (właśc. Johanna Rottová, po mężu Johanna Mužáková; ur. 24 lutego 1830 w Pradze, zm. 7 września 1899 tamże) – czeska pisarka i feministka. Siostra Sofie Podlipskiej.

Życiorys

W 1852 roku wyszła za mąż za nauczyciela Petra Mužáka. W 1870 roku założyła z Elišką Krásnohorską pismo Ženské listy. W 1871 roku była współzałożycielką jednego z pierwszych w Austro-Węgrzech stowarzyszeń kobiecych noszącego nazwę Ženský výrobní spolek český. Jego zadaniem było pomagania dziewczętom z ubogich rodzin, ich edukacja i pomoc w znalezieniu pracy^[1]. Prowadziła wykłady w założonym przez Vojtę Náprsteka Americkiégo klubu dam. W 1875 roku zaczęła mieć problemy ze wzrokiem, które z czasem pogłębiły się, prowadząc do prawie pełnej ślepoty^[2].

Twórczość

Jest uważana za twórczynię czeskiej powieści. Należała do pisarskiej grupy Majowców. Mentorka Eliški Krásnohorskiej – wprowadziła ją w świat literatury i feminizmu. Jej pierwsza powieść Vesnický román (Wiejska powieść) ukazała się w 1867 roku^[3]^[4]. Napisała^[5]:

Powieści

1861: První Češka
1867: Vesnický román^[2] Wiejski romans. Przełożył Bronisław Grabowski Katowice 1908^[6]
1868: Kříž u potoka^[2]
1869: Kantůrčice
1870: Frantina
1870: Poslední paní Hlohovská^[5] Ostatnia pani Głogowska: powieść z drugiej połowy XVIII-go stulecia w przekładzie M. Cz. Przewóskiej Warszawa 1903^[7]
1872: Zvonečková královna^[5] Dzwoneczkowa królewna. Przekład Zdzisław Hierowski Warszawa PIW 1949^[8]
1873: Nemodlenec
1882: Miláček lidu svého

Opowiadania

1858: Dvojí probuzení
1859: Sestry
1859: Společnice
1860: O krejčíkovic Anežce
1860: Zamítání
1860: Láska k básníkovi^[2]
1860: Za májového večera
1862: Několik archů z rodinné kroniky
1863: Cikánka
1863: Ještě několik archů z rodinné kroniky
1863: Lesní panna^[9]
1863: Skalák
1864: Na úsvitě
1864: Lamač a jeho dcera
1866: Z tanečních hodin
1866: Rozcestí
1870: Večer u koryta
1871: Hubička
1871: Mladší bratr
1871: Černý Petříček^[2]
1872: Ten národ
1872: Námluvy
1873: Nebožka Barbora
1873: Okamžik
1874: Konec a počátek
1878: V zátiší
1879: Teta Vavřincová
1882: Divousové
1884: Z vypravování staré žebračky
1885: V hložinách
1886: Poslední poustevnice
1887: Josefů Josef
1888: Větrně
1889: Za starých časů
1890: U sedmi javorů
1891: Blázínek

Upamiętnienie

12 lipca 1931 odsłonięto w miejscowości Světlá pod Ještědem pomnik autorstwa Josefa Bílka^[9]
Pomnik przy Placu Karola w Pradze^[10].
Tablica pamiątkowa przy ulicy Resslova w Pradze^[10].
W 1898 roku, jeszcze za życia pisarki jej imieniem nazwano ulicę w Pradze^[10].

Przypisy

↑ Karolína Světlá [online], www.cbdb.cz [dostęp 2021-05-02] (cz.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Karolína Světlá [online], Témata, 18 sierpnia 2011 [dostęp 2021-05-02] (cz.).
↑ Celia Hawkesworth (ed.), A History of Central European Women’s Writing (Studies in Russian & Eastern European History), Palgrave Macmillan (2001), ISBN 0-333-77809-X.
↑ Francisca de Haan, Krasimira Daskalova, Anna Loutfi (2006). A Biographical Dictionary of Women’s Movements And Feminisms. Central EuropeanUniversity Press. ISBN 963-7326-39-1.
↑ ^a ^b ^c Karolína Světlá – životopis autora na webu Svět literatury [online], svet-literatury.wz.cz [dostęp 2021-05-02] .
↑ Wiejski romans, Katowice: nakł. „Górnoślązaka”, 1908 [dostęp 2021-05-02] .
↑ Ostatnia pani Głogowska: powieść z drugiej połowy XVIII-go stulecia, Biblioteka Dzieł Wyborowych, Warszawa: Redakcya i Administracya [Biblioteki Dzieł Wyborowych], 1903 [dostęp 2021-05-02] .
↑ Dzwoneczkowa królewna: powieść, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1949 [dostęp 2021-05-02] .
↑ ^a ^b Po stopách Karoliny Světlé [online], www.karolinasvetla.cz [dostęp 2021-05-02] .
↑ ^a ^b ^c Kvůli smrti dcerky se stala slavnou spisovatelkou. Před 190 lety se v Praze narodila Karolina Světlá [online], Blesk.cz [dostęp 2021-05-02] (cz.).