Kompleks startowy ELS
Widok na ELS | |
Inne nazwy | Ensemble de Lancement Soyouz |
---|---|
Operator | ESA |
Kosmodrom | |
Całkowita liczba startów | 17[1] |
Stan obecny | Aktywna |
Liczba platform | 1 |
Typ wyrzutni | naziemna |
Wymiary | |
Obsługiwane rakiety | |
Sojuz ST |
ELS (skrót od fr. Ensemble de Lancement Soyouz) – kompleks startowy w Gujańskim Centrum Kosmicznym (Kourou, Gujana Francuska) przeznaczony dla rakiet Sojuz ST, będących modyfikacjami rosyjskich rakiet Sojuz 2 zdolnymi do startów z tego kosmodromu.
Sojuz w Gujanie
Budowa kompleksu miała charakter techniczno-ekonomiczny. Port kosmiczny w Gujanie leży blisko równika, dzięki czemu nośność wystrzeliwanych stąd rakiet znacznie wzrasta. Rakieta Sojuz 2 wystrzelona z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie może wynieść na orbitę transferową do geostacjonarnej (GTO) ładunek o masie do 1,7 tony. Ta sama rakieta wystrzelona z Gujany umieszcza na GTO prawie trzy tony[1].
Aby umożliwić start rakiety z Gujany, wybudowano nowe stanowisko startowe, oddalone o 18 kilometrów od stanowiska rakiet Ariane i Vega. Jest to niemal dokładna kopia stanowiska startowego z Kazachstanu – łącznie z linią kolejową łączącą hangar montażu rakiety ze stanowiskiem, które znajduje się w centrum strefy bezpieczeństwa przeznaczonej dla rosyjskich techników[1].
Kompleks składa się z:
- Wyrzutni, na której jest umieszczana rakieta
- Hali montażowej rakiety, połączonej z wyrzutnią torowiskiem
- Ruchomej wieży serwisowej, która pozwala na instalację ładunku na rakiecie w pozycji pionowej, a nie poziomej jak w kosmodromach rosyjskich.
Ramiona wyrzutni przytrzymujące rakietę w fazie odliczania są w przeciwieństwie do rosyjskich odpowiedników unieruchomione, a nie rozłożone na obrotowej podstawie. Sojuz ST (w przeciwieństwie do innych rakiet pochodzących od pocisku R7 Semiorka) potrafił sam ustawić azymut startu.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Galileo_launch_on_Soyuz%2C_21_Oct_2011_%286266227357%29.jpg/180px-Galileo_launch_on_Soyuz%2C_21_Oct_2011_%286266227357%29.jpg)
Start był kilkakrotnie przesuwany, pierwotnie planowano go na 2009. Pierwszy start z ELS nastąpił 21 października 2011. Na pokładzie rakiety znajdowały się dwa próbne satelity systemu nawigacyjnego Galileo. Zostały one użyte do testowania całego systemu — infrastruktury naziemnej, stacji sterowania i segmentu użytkownika[1].
Przyszłość
Przyszłość wspólnego przedsięwzięcia nie jest pewna. Do tej pory (2021) wystartowało siedemnaście rakiet. Istotną rolę odgrywają kwestie polityczne. Jednoznaczna ocena perspektywy tej inicjatywy nie jest możliwa[1]. Zaplanowane są kolejne cztery loty Sojuza: po dwa w 2021 i 2022[2].
Zobacz też
- ELS