Leszek Herdegen

Data i miejsce urodzenia

28 maja 1929
Poznań

Data i miejsce śmierci

15 stycznia 1980
Toruń

Zawód

aktor, pisarz

Lata aktywności

1953-1980

Odznaczenia

Cytaty w Wikicytatach

Leszek Herdegen (ur. 28 maja 1929 w Poznaniu, zm. 15 stycznia 1980 w Toruniu) – polski aktor i pisarz.

Życiorys

Urodził się w Poznaniu, dzieciństwo spędził w Toruniu. Podczas II wojny światowej, pracował fizycznie, wziął udział w powstaniu warszawskim. Zadebiutował w 1946 jako literat, publikując wiersze i artykuły. W 1953 poparł działania stalinowskich władz PRL, podpisując Rezolucję Związku Literatów Polskich w Krakowie w sprawie procesu krakowskiego. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie, którą ukończył w 1953^[1]. Przez pewien czas pracował jednocześnie w wydawnictwach literackich i w teatrze. Zasłynął z pracowitości i cieszył się sympatią widzów. W 1964 został wybrany „najulubieńszym aktorem Krakowa”.

Do jego popularności przyczyniły się role filmowe, m.in. te zagrane w Nieznanym (1964), Faraonie (1965) i Potopie (1974). Pojawiał się też w serialach, m.in. Polskie drogi (1976–77) czy Życie na gorąco (1978).

Znany jest jako wykonawca „Pieśni o małym rycerzu", ballady, którą zaśpiewał w serialu Przygody pana Michała^[2]. Ostatnią kinową rolę, sturmbannführera SS – zagrał w dramacie wojennym Henryka Bielskiego Gwiazdy poranne (1979).

Pośmiertnie otrzymał wyróżnienie „Złoty Ekran 79” za całokształt twórczości artystycznej w TV.

Życie prywatne

Pierwszą jego żoną była aktorka Halina Zaczek (od 4 czerwca 1952 do 1961). Drugą żoną była Lidia Zamkow.

Przyjaciel Sławomira Mrożka. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Kariera zawodowa

1952: Teatr Młodego Widza w Krakowie – kierownik literacki
1953–1954: Teatr Wybrzeże w Gdańsku – aktor
1954–1955: Życie Literackie – kierownik działu krytyki literackiej
1954–1954: Teatr Wybrzeże w Gdańsku – kierownik literacki
1 września 1955 – 1 czerwca 1959: Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – kierownik literacki
1958–1964: Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – aktor
1964–1972: Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie – aktor
1972–1974: Teatr Studio w Warszawie – aktor
1974–1980: Teatr Powszechny w Warszawie – aktor

Filmografia

Rok pierwszy (1960) – kapral Józef Dunajec
Kwiecień (1961) – chorąży Juliusz Szumibór
Mansarda (1963) – Aleksander Gierymski
Faraon (1965) – Pentuer
Stawka większa niż życie (serial telewizyjny, 1967–1968) – por. von Vormann (odc. 11. Hasło); płk Nichols (odc. 13. Bez instrukcji)
Znicz olimpijski (1969) – major
Raj na ziemi (1970) – członek Werwolfu
Dzień listopadowy (1970) – Karol Starski
Podróż za jeden uśmiech (serial telewizyjny, 1971) – kierowca Słyk (odc. 1. Pechowy dzień)
Kopernik (1972) – mnich Mateusz
Godzina szczytu (1973) – dyrektor Krzysztof Maksymowicz
Akcja V (1973) – pułkownik Max Dachter
Potop (1974) – Jan Sakowicz
Polskie drogi (serial telewizyjny, 1976) – major Leon Korwin (odc. Misja specjalna)
Biohazard (1977) – profesor Józef Molnar
Żołnierze wolności (1977) – Paweł Finder
Kłopoty to moja specjalność (Teatr TV, 1977) – Tom Bayon
Bilet powrotny (1978) – Pierre
Życie na gorąco (1978) – doktor Herman Gebhardt, szef organizacji „W”
Gwiazdy poranne (1979) – sturmbannführer SS

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1977)
Złoty Krzyż Zasługi (1969)
Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1968)
Złota Odznaka „Za zasługi dla Krakowa” (1965)
„Srebrny Kormoran” za rolę w spektaklu No more Hiroshima na podstawie korespondencji Gunthera Andresa i mjr. Claude’a Eatherly na Festiwalu Teatrów Estradowych w Olsztynie (1964)
Wielka Nagroda oraz Nagroda Artystyczna Jury na VI OPTMF w Szczecinie (1971)
„Złoty Ekran 79” za całokształt twórczości artystycznej w TV (1980, pośmiertnie)

Przypisy

↑ Leszek Herdegen w bazie filmpolski.pl
↑ Leszek Herdegen: Mija 40 lat od śmierci polskiego aktora. Interia.pl. [dostęp 2020-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-28)]. (pol.).

Bibliografia

Leszek Herdegen w bazie IMDb (ang.)
Leszek Herdegen w bazie Filmweb
Leszek Herdegen w bazie filmpolski.pl
Leszek Herdegen, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [dostęp 2021-04-09] .