McDonnell Douglas DC-9
 | Ten artykuł od 2023-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
 Mc Donnell DC-9-32 linii Alitalia | |||
| Dane podstawowe | |||
| Państwo |
| ||
|---|---|---|---|
| Producent | Douglas Aircraft Company | ||
| Typ | samolot pasażerski | ||
| Konstrukcja | płatowa, 2 silniki z tyłu kadłuba | ||
| Załoga | 2 | ||
| Historia | |||
| Data oblotu | 25 lutego 1965 | ||
| Lata produkcji | 1965-1982 | ||
| Liczba egz. | 976 | ||
| Liczba wypadków • w tym katastrof | 177 | ||
| Dane techniczne | |||
| Napęd | |||
| Moc | 220 kW | ||
| Ciąg | 7257 KG | ||
| Wymiary | |||
| Rozpiętość | 24,4 m | ||
| Długość | 37,8 m | ||
| Wysokość | 8,9 m (ze statecznikiem) | ||
| Powierzchnia nośna | 93 m² | ||
| Masa | |||
| Własna | 31674 kg | ||
| Startowa | 49895 kg / 54885 kg | ||
| Do lądowania | 44882 kg | ||
| Paliwa | 11162 kg / 13381 kg | ||
| Osiągi | |||
| Prędkość maks. | 811 km/h | ||
| Prędkość przelotowa | 806 km/h | ||
| Pułap | max. 11295 m | ||
| Zasięg | 2645 km / 3815 km | ||
| Rozbieg | 33 Sekundy | ||
| Dane operacyjne | |||
| Liczba miejsc | |||
| 106 miejsc, tylko 2 klasa | |||
| Przestrzeń ładunkowa | |||
| 26,5 m² | |||
| Wyposażenie dodatkowe | |||
| ekrany LCD, rozkładane fotele (1 klasa) | |||
| Użytkownicy | |||
| AirTran, American, Midwest, Avianca, Swiss, Valujet, Itavia, Northwest. | |||
| |||
McDonnell Douglas DC-9 – wąskokadłubowy odrzutowy samolot pasażerski średniego zasięgu. Jest to pierwszy model z dużej rodziny tych samolotów stworzonych przez firmę McDonnell Douglas przejętą później przez Boeing Company.
Historia
Tuż po połączeniu Douglas Aircraft Company z McDonnell Aircraft Corporation w 1963 roku firma uruchomiła projekt. Celem było stworzenie samolotu pasażerskiego średniego zasięgu, mniejszego niż poprzedni czterosilnikowy DC-8. Pierwszego oblotu dokonano 25 lutego 1965 roku[1]. Pierwszym odbiorcą nowego samolotu były linie lotnicze Delta Airlines. DC-9 produkowany był w sześciu wersjach:
- DC-9-10
- DC-9-15 – najwcześniejsze i najmniejsze (wraz z DC-9-10) ze wszystkich modeli; miały 27 metrów długości i maksymalną masę 41 ton oraz silniki Pratt & Whitney JT8D.
- DC-9-20 – charakteryzowały się ulepszonymi skrzydłami i silnikami o zwiększonej mocy; wyprodukowano niewiele egzemplarzy.
- DC-9-30 – weszły do użytku w 1967 roku; miały wydłużony o 4,5 m kadłub, wyprodukowano 662 egzemplarze DC-9-30, w 2002 roku około 380 wycofano z komercyjnego użycia, przerabiając je na wojskowe samoloty do transportu rannych C-9 Nightingale.
- VC-9 – specjalna wersja DC-9-30 przeznaczona do transportu VIP-ów służąca w USAF od 1976 roku.
- DC-9-40 – weszły do służby w skandynawskich liniach lotniczych (Scandinavian Airlines System – SAS) w marcu 1968; miały kadłub jeszcze bardziej wydłużony – o 2 m w stosunku do poprzednich wersji. Kabina mogła pomieścić 125 pasażerów. Wyprodukowano łącznie 71 sztuk tej wersji, z czego 40 miało wymienione silniki na Pratt & Whitney o podniesionej mocy.
- DC-9-50 – największe z floty DC-9; dzięki kadłubowi wydłużonemu o 2,5 m mogły zabrać 139 pasażerów, do eksploatacji weszły w sierpniu 1975 roku.
W 1983 r., na bazie DC-9 Super 80 powstał McDonnell Douglas MD-80[2].
Wojskowi operatorzy DC-9
Włochy, Kuwejt, Stany Zjednoczone (Air Force, Marine Corps, Navy).
Niektórzy cywilni operatorzy DC-9
DHL, Northwest, USA jet, Aero california, Aeropostal, Aserca, Dinar Lineas Aeras, 1 time, Legend airlines, TWA, Olympia Aviation, UM Air, Iberia, Ameristar Air Cargo, AMC Airlines (Egypt).
Samoloty DC-9 i DC-10 w latach 1978-1979 były planowane do zakupu przez Polskie Linie Lotnicze „Lot”. Początkowo McDonnell Douglas był zainteresowany zakupem wyłącznie polskich obrabiarek od firmy Polish-American Machinery Corporation (Polamco). Z czasem wyrażono zainteresowanie sprzedażą samolotów dla Polski. Planowany był offset na polski węgiel i miedź. Wytwórca McDonnell Douglas zapewnił, że w razie zakupu, PLL „Lot” uzyska prawo do lądowania w Chicago, co byłoby bardzo korzystne dla Polski z racji licznej Polonii w Chicago. Przygotowano wizualizację DC-9 w barwach „Lotu” oraz porównanie wszystkich danych DC-10 z samolotem Ił-62[3]. Katastrofa samolotu DC-10 w 1979 roku negatywnie odbiła się na postrzeganiu tego samolotu[4] i ostatecznie z tego powodu nie doszło do sprzedaży samolotów DC-9 i DC-10 do Polski[5].
Produkcja
Następcy konstrukcji DC-9 to jedyne samoloty, których produkcja została utrzymana po przejęciu firmy przez Boeinga. Model oznaczony MD-95 był produkowany pod nazwą Boeing 717 w fabryce Boeinga w Long Beach do 2006 roku.
| Wersja | Suma | 1982 | 1981 | 1980 | 1979 | 1978 | 1977 | 1976 | 1975 | 1974 | 1973 | 1972 | 1971 | 1970 | 1969 | 1968 | 1967 | 1966 | 1965 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| DC-9-10 | 113 | 10 | 29 | 69 | 5 | ||||||||||||||
| DC-9-10C | 24 | 4 | 20 | ||||||||||||||||
| DC-9-20 | 10 | 9 | 1 | ||||||||||||||||
| DC-9-30 | 585 | 8 | 10 | 13 | 24 | 1 | 12 | 16 | 21 | 21 | 17 | 42 | 41 | 97 | 161 | 101 | |||
| DC-9-30C | 30 | 1 | 6 | 4 | 1 | 3 | 5 | 7 | 3 | ||||||||||
| DC-9-30F | 6 | 4 | 2 | ||||||||||||||||
| DC-9-40 | 71 | 5 | 6 | 3 | 2 | 4 | 27 | 3 | 2 | 7 | 2 | 10 | |||||||
| DC-9-50 | 96 | 5 | 5 | 10 | 15 | 18 | 28 | 15 | |||||||||||
| C-9A | 21 | 8 | 1 | 5 | 7 | ||||||||||||||
| C-9B | 17 | 2 | 1 | 2 | 4 | 8 | |||||||||||||
| VC-9C | 3 | 3 | |||||||||||||||||
| Suma | 976 | 10 | 16 | 18 | 39 | 22 | 22 | 50 | 42 | 48 | 29 | 32 | 46 | 51 | 122 | 202 | 153 | 69 | 5 |
Modele
- DC-9
- MD-80
- MD-81
- MD-82
- MD-83
- MD-87
- MD-88
- MD-90
- MD-95/Boeing 717
Dane modeli
| DC-9-10 | DC-9-21 | DC-9-30 | DC-9-40 | DC-9-50 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba pasażerów (1 klasa) | 90 | 90 | 115 | 125 | 139 |
| Masa startowa | 41 100 kg | 44 500 kg | 49 900 kg | 51 700 kg | 54 900 kg |
| Zasięg | 2 340 km (1 265 Mm) | 3 430 km (1 850 Mm) | 3 030 km (1 635 Mm) | 3 120 km (1 685 Mm) | 3 030 km (1 635 Mm) |
| Prędkość przelotowa | 903 km/h (561 węzłów) | 896 km/h (557 węzłów) | 917 km/h (570 węzłów) | 917 km/h (561 węzłów) | 898 km/h (558 węzłów) |
| Długość | 31,82 m | 31,82 m | 36,37 m | 38,28 m | 40,72 m |
| Rozpiętość skrzydeł | 27.25 m | 28,47 m | 28,47 m | 28,47 m | 28,47 m |
| Wysokość | 8,38 m | ||||
| Typ silnika | Pratt & Whitney JT8D-5 | Pratt & Whitney JT8D-9 | Pratt & Whitney JT8D-15 | Pratt & Whitney JT8D-15 | Pratt & Whitney JT8D-17 |
| MD-81 | MD-82/-88 | MD-83 | MD-87 | MD-90-30ER | |
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba pasażerów (1 klasa) | 172 | 172 | 172 | 139 | 172 |
| Masa startowa | 64 000 kg | 67 800 kg | 72 600 kg | 64 000 kg | 70 760 kg |
| Zasięg | 2 900 km (1 570 Mm) | 3 800 km (2 050 Mm) | 4 600 km (2 500 Mm) | 4 400 km (2 400 Mm) | 4 425 km (2 750 Mm) |
| Prędkość przelotowa | 811 km/h (504 Mm\h) | 811 km/h (504 Mm\h) | 811 km/h (504 Mm\h) | 811 km/h (504 Mm\h) | 812 km/h (504 Mm\h) |
| Długość | 45,1 m (147 ft 8 in) | 45,1 m | 45,1 m | 39,7 m | 46,5 m |
| Rozpiętość skrzydeł | 32,8 m | 32,8 m | 32,8 m | 32,8 m | 32,87 m |
| Wysokość | 9,05 m | 9,05 m | 9,05 m | 9,3 m | 9,4 m |
| Typ silnika | Pratt & Whitney JT8D-209 | Pratt & Whitney JT8D-217A/C | Pratt & Whitney JT8D-219 | Pratt & Whitney JT8D-217C | International Aero Engines V2500 |
MD-80
MD-80 to następna generacja rodziny DC-9:MD-80/81/82/83/88 i skrócona wersja MD-87. Oryginalnie zaprojektowana jako DC-9 Super 80. Pierwsze modele z serii MD-80 powstały na początku lat osiemdziesiątych. Odbiorcami były głównie American Airlines, Alitalia i Delta AirLines. Produkcja serii MD-80 została zakończona w 1999 roku.
Osobny artykuł: McDonnell Douglas MD-80.
MD-95
McDonnell Douglas po raz pierwszy poinformował o MD-95 na Paryskich Pokazach Lotniczych w czerwcu 1991 roku. W tym czasie firma zakładała początek programu na koniec 1991 roku i pierwszy lot w czerwcu 1994 roku. Plan ten okazał się niemożliwy do zrealizowania i program ruszył dopiero w październiku 1995 roku, kiedy to linia ValuJet (później AirTran Airlines, obecnie część Southwest Airlines) zamówiła 50 sztuk z opcją zakupu kolejnych 50 egzemplarzy.
Boeing 717
W styczniu 1998 (już po przejęciu McDonnell Douglas w 1997 roku) Boeing Company zaprezentował model 717-200, którego pierwszy lot odbył się 2 września 1998 roku. Maszyna uzyskała certyfikat 1 września 1999 roku i wkrótce potem 23 września dostarczono pierwsze egzemplarze do AirTran Airlines.
Katastrofy
- Z tym tematem związana jest kategoria: Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu McDonnell Douglas DC-9.
Przypisy
- ↑ Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 54.
- ↑ Niccoli 2001 ↓, s. 91.
- ↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 92-93. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
- ↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 144. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
- ↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 202. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
- ↑ Order and Deliveries - User Defined Reports. boeing
Bibliografia
- Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
- Riccardo Niccoli: Samoloty : najważniejsze typy, najciekawsze konstrukcje. Aldershot: Bellona, 2001. ISBN 978-83-11-09406-2. OCLC 297740160.
Linki zewnętrzne
- C-9 Nightingale
- DC-9 na stronie Boeinga
- MD-80/MD-90 na stronie Boeinga
- p
- d
- e
Samoloty pasażerskie Douglas i McDonnell Douglas
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: topic/DC-9
- SNL: DC-9
