Morski Dywizjon Żandarmerii

Morski Dywizjon Żandarmerii
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1937

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

„Morski”

Patron

nie posiadał

Tradycje
Święto

13 czerwca

Nadanie sztandaru

nie posiadał

Kontynuacja

Wydział Żandarmerii Wojskowej w Gdyni

Dowódcy
Pierwszy

mjr żand. Władysław Hercok

Ostatni

mjr żand. Władysław Hercok

Działania zbrojne
Obrona Wybrzeża w kampanii wrześniowej
Organizacja
Dyslokacja

Garnizon Gdynia
(Obszar Nadmorski)

Rodzaj sił zbrojnych

Wojsko

Rodzaj wojsk

Żandarmeria

Podległość

Dowództwo Żandarmerii M.S.Wojsk.
Dowództwo Floty

Żandarmi na schodach swojej siedziby Gdynia ul. Morska 7 (zdjęcie sprzed 1939 r.)
Gdynia ul. Morska 7. Przedwojenna siedziba 3 plutonu Morskiego Dywizjonu Żandarmerii.

Morski Dywizjon Żandarmerii (mors. dżand.) – pododdział żandarmerii Wojska Polskiego.

Historia dywizjonu

Morski Dywizjon Żandarmerii był jednostką wojska utrzymywaną z budżetu Marynarki Wojennej[1]. Wraz z podporządkowanymi pododdziałami stacjonował na terenie Obszaru Nadmorskiego. Dowódca dywizjonu pełnił równocześnie funkcję szefa żandarmerii w Dowództwie Floty.

Oddziałem gospodarczym dla dowództwa dywizjonu oraz 1 i 3 plutonu był 1 Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Gdyni, natomiast dla 2 plutonu Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej w Helu. Zaopatrzenie w przedmioty mundurowe dla całego dywizjonu leżało w gestii 2 Morskiego Batalionu Strzelców.

Jednostka nie posiadała sztandaru i odznaki pamiątkowej. Oficerowie i podoficerowie mogli otrzymać odznakę pamiątkową Żandarmerii. W 1939 roku zamierzano wprowadzić do użytku „Znak Służbowy Żandarmerii”. Znaki miały być numerowane. Dla morskiego dywizjonu żandarmerii przewidziano numery od 11.000 do 11.999. Święto obchodzono 13 czerwca[2].

Morski Dywizjon Żandarmerii był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” dywizjon mobilizował w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym:

  • dowództwo morskiego dywizjonu żandarmerii w Gdyni (pozostawało na etacie pokojowym),
  • 1 morski pluton żandarmerii w Gdyni Oksywiu według organizacji wojennej krajowego plutonu żandarmerii,
  • 2 morski pluton żandarmerii w Helu według organizacji wojennej plutonu pieszego żandarmerii,
  • 3 morski pluton żandarmerii w Gdyni według organizacji wojennej krajowego plutonu żandarmerii,
  • Dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 83 w Gdyni[3].

11 czerwca 2015 roku Wydział Żandarmerii Wojskowej w Gdyni otrzymał imię majora Bolesława Żarczyńskiego oraz przejął dziedzictwo tradycji Morskiego Dywizjonu Żandarmerii w Gdyni[4].

Organizacja pokojowa i obsada personalna morskiego dywizjonu w 1939

Dowództwo Morskiego Dywizjonu Żandarmerii w Gdyni Oksywiu, budynek nr 48[5]

1 Morski Pluton Żandarmerii Gdynia Oksywie, budynek nr 42

  • dowódca plutonu - por. żand. Marian Litwiniak

2 Morski Pluton Żandarmerii Hel, ul. Wiejska 52a

3 Morski Pluton Żandarmerii Gdynia, ul. Morska 7

  • dowódca plutonu - por. żand. Adam Krzywicki
  • Posterunek Żandarmerii Wejherowo

Przypisy

  1. ↑ Siły Zbrojne RP dzieliły się ówcześnie na wojsko (wojska lądowe) i marynarkę wojenną.
  2. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych 12 grudnia 1935 r., Nr 6, poz. 142.
  3. ↑ Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W" i jego ewolucja, s. 719.
  4. ↑ Decyzja Nr 202/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 11 czerwca 2015 roku w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji i nadania imienia patrona Wydziałowi Żandarmerii Wojskowej w Gdyni (Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z 11 czerwca 2015 roku, poz. 158. Decyzja weszła w życie z dniem ogłoszenia.
  5. ↑ Według Grzegorza Ratajczyka wiosną 1939 roku w skład Morskiego Dywizjonu Żandarmerii wchodził 1 Morski Pluton Żandarmerii Gdynia Oksywie z posterunkami w Gdyni Mieście i Wejherowie oraz 2 Morski Pluton Żandarmerii Puck z posterunkiem w tej samej miejscowości.

Bibliografia

  • Bolesław Żarczyński, Wspomnienia ze służby w 2 Morskim Plutonie Żandarmerii na Helu, w: Ostatnia Reduta. Sprawozdania z walk i relacje obrońców Helu, wyboru dokonał, opracował i wstępem opatrzył Rafał Witkowski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1973, wyd. I, s. 276-302.
  • GrzegorzG. Ratajczyk GrzegorzG., Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004, ISBN 83-89706-20-2, OCLC 309915820 .
  • RyszardR. Rybka RyszardR., Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W" i jego ewolucja, KamilK. Stepan, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Adiutor", 2010, ISBN 978-83-86100-83-5, OCLC 674626774 .
  • JanJ. Suliński JanJ., Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Warszawa: Kompas II, 2003, ISBN 83-912638-5-1, OCLC 189611436 .
  • Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918-1947. Szkic organizacyjno-historyczny, Drukarnia Warszawskiego Okręgu Wojskowego, Warszawa 1994.