Msza wieczerzy Pańskiej

Msza Wieczerzy Pańskiej (łac. Missa in Coena Domini)[1] – w chrześcijaństwie msza w Wielki Czwartek wieczorem, mająca upamiętniać Ostatnią Wieczerzę Jezusa z uczniami. Mszą tą rozpoczyna się Triduum Paschalne. Wraz z rozpoczęciem mszy kończy się okres Wielkiego Postu[2].

Ostatnia Wieczerza

Podczas Ostatniej Wieczerzy Jezus ustanowił dwa sakramenty – Eucharystię słowami: Bierzcie i jedzcie z Tego wszyscy: to jest bowiem ciało moje, które za was będzie wydane. (Mt 26,26; Mk 14,22; Łk 22,19; 1Kor 11,24) oraz Bierzcie i pijcie z niego wszyscy: to jest bowiem kielich krwi mojej nowego i wiecznego przymierza, która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów. To czyńcie na moją pamiątkę (Mt 26,27-28; Mk 14,24; Łk 22,20; 1Kor 11,25) oraz kapłaństwo przez nakaz czynienia tego samego, co on (To czyńcie na moją pamiątkę).

Liturgia

Liturgia mszy Wieczerzy Pańskiej powinna odbywać się w godzinach wieczornych. W Wielki Czwartek rano odbywa się msza krzyżma świętego, poza tym sama Ostatnia Wieczerza odbywała się wieczorem. Kolor szat liturgicznych podczas tej mszy to biały.

Obrzęd obmycia nóg

Przebieg liturgii
Podczas mszy w trakcie hymnu Chwała na wysokości biją wszystkie dzwony w świątyni. Po zakończeniu śpiewu dzwony i organy milkną (mogą być jednak nadal używane wyjątkowo dla podtrzymania śpiewu). W czasie przeistoczenia używane są kołatki bez gongu. W niektórych kościołach odbywa się obrzęd obmycia nóg dwunastu mężczyznom, czyli tzw. "Mandatum". Podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej konsekruje się dostateczną liczbę komunikantów, aby wystarczyły na dzień obecny i następny. Po zakończeniu Wieczerzy Najświętszy Sakrament przenosi się do kaplicy adoracji, zwanej ciemnicą (na pamiątkę uwięzienia Jezusa po Ostatniej Wieczerzy), gdzie adoruje się go do późnych godzin nocnych i przez cały Wielki Piątek. Podczas przenosin Najświętszego Sakramentu śpiewa się hymn św. Tomasza „Sław języku tajemnicę” (Pange Lingua Gloriosi). Po zakończeniu liturgii obnaża się ołtarz, zdejmując świece, mszał, krzyż i obrus (łac. denudatio altaris). Gest ten symbolizuje odarcie Chrystusa z szat oraz jego opuszczenia przez bliskich. Sam ołtarz bowiem jest symbolem Chrystusa. Niegdyś zachowywano także zwyczaj zmywania mensy ołtarzowej wodą z winem na znak, iż z serca Jezusa wypłynęły krew i woda. Tabernakulum pozostaje otwarte i puste.

Czytania Mszalne

  • Pierwsze czytanie: Wj 12,1-8.11-14 Przepisy o Wieczerzy Paschalnej
  • Psalm responsoryjny: Ps 116B,12-13. 15-16bc. 17-18
  • Drugie czytanie: 1 Kor 11,23-26 Ustanowienie Eucharystii
  • Śpiew przed Ewangelią: J 13,34
  • Ewangelia: J 13,1-15 Do końca Ich umiłował

Przypisy

  1. Pod tą nazwą (dosł. "Msza w Wieczerzy Pańskiej") Msza ta występuje w formie nadzwyczajnej rytu rzymskiego Missa Vespertina in Cena Domini.
  2. Komisja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski: Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza. [dostęp 2019-04-13].
  • p
  • d
  • e
Chrześcijaństwo
zachodnie
przedpoście
  • Niedziela Siedemdziesiątnicy, Starozakonna (Septuagesima) (-70)
  • Niedziela Sześćdziesiątnicy, Mięsopustna (Sexagesima) (-63)
  • Niedziela Pięćdziesiątnicy, Zapustna (Quinquagesima) (-56)
  • Niedziela Czterdziesiątnicy (Quadragesima) (-49)
  • nabożeństwo czterdziestogodzinne
wielki post
Wielki Tydzień
Triduum
Paschalne
Wielki Czwartek (-3)
Wielki Piątek (-2)
Wielka Sobota (-1)
Wielka Noc
oktawa wielkanocna
okres wielkanocny
wigilia i oktawa
Zielonych Świątek
okres zwykły
święta wyznaczane
datą Wielkanocy
Chrześcijaństwo
wschodnie
przedpoście
  • Niedziela Pragnienia (o Zacheuszu) (-77)
  • Niedziela Pokory (o Celniku i Faryzeuszu) (-70)
  • Niedziela Miłosierdzia (o Synu Marnotrawnym) (-63)
  • Niedziela mięsopustna (o Sądzie Ostatecznym) (-56)
  • Mięsopustna Powszechna Sobota Dusz (-50)
  • Niedziela seropustna (Przebaczenia Win) (-49)
wielki post
  • Czysty (Zielony, Postny) Poniedziałek (-48)
  • Sobota Teodora (-43)
  • Niedziela Tryumfu Ortodoksji (-42)
  • Sobota Upamiętnienia (-36, -29, -22)
  • Niedziela Krestopokłonna (-28)
  • Niedziela św. Jana Klimaka (-21)
  • Sobota Akatystu (-15)
  • Niedziela Marii Egipcjanki (-14)
Wielki Tydzień
Wielka Noc
  • rezurekcja
  • Liturgia św. Bazylego Wielkiego
  • Agape Vespers
  • Khristós Anésti! Alithós Anésti!
  • trikirion paschalny
  • troparion paschalny
  • Pentecostarion
  • Posiadacze mirry
Biały Tydzień
okres wielkanocny
  • Radonica, Zaduszki, Prowody (+10)
  • Świętych Niewiast Mirro (+14)
  • Niedziela o Paralityku (+21)
  • Meso-Pentecost (+24)
  • Niedziela o Samarytance (Photini) (+28)
  • Niedziela o Ślepcu (+35)
  • Apodosis (+38)
  • Wniebowstąpienie Pańskie (+39)
  • Świętych Ojców I soboru powszechnego (+42)
  • Powszechna Sobota Dusz przed świętem Pięćdziesiątnicy (+48)
  • Pentecost - Święto Trójcy Świętej (+49)
  • II Dzień Świąt Trójcy Świętej (+50)
  • III Dzień Świąt Trójcy Świętej (+51)
  • Wszystkich Świętych (+56)
Postacie
folklorystyczne
Zwyczaje
polskie
karnawał
(zapusty, mięsopust)
post
wielkanoc
zielone święta
Zwyczaje
międzynarodowe
  • osterbrunnen
  • palenie Judasza
Atrybuty
  • PWN: 3887239