Nowa Sarzyna
| Ten artykuł od 2013-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Nowa Sarzyna (ujednoznacznienie). |
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Centrum miasta | |||||
| |||||
Państwo | Polska | ||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | Nowa Sarzyna | ||||
Prawa miejskie | 1973 | ||||
Burmistrz | Andrzej Rychel | ||||
Powierzchnia | 9,15 km² | ||||
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna | +48 17 | ||||
Kod pocztowy | 37-310 | ||||
Tablice rejestracyjne | RLE | ||||
Położenie na mapie gminy Nowa Sarzyna | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |||||
Położenie na mapie powiatu leżajskiego | |||||
50°19′13″N 22°20′40″E/50,320278 22,344444 | |||||
TERC (TERYT) | 1808054 | ||||
SIMC | 0974788 | ||||
Urząd miejski ul. Kopernika 137-310 Nowa Sarzyna | |||||
| |||||
| |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Nowa Sarzyna – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowa Sarzyna. Położone jest nad Trzebośnicą w dolinie Dolnego Sanu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego. Według danych z 1 stycznia 2018 Nowa Sarzyna liczyła 5 970 mieszkańców[2].
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 77.
Historia
Miejscowość powstała na gruntach XIV-wiecznej wsi Sarzyna. Notowana jest od XV wieku pod nazwami: Vola Szarzynowa (1414), Scharzina Wolya (1430), Scharzina Wola (1433), Scharzina (1464)[3][4][5]. Położona była w starostwie leżajskim w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[6].
W XVI i XVII wieku wieś i okolice były najeżdżane przez Tatarów[7].
W ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, w roku 1937 rozpoczęto budowę zakładów chemicznych z przyfabrycznym osiedlem. Podczas II wojny światowej w okolicy Sarzyny były przeprowadzane liczne akcje dywersyjne polskiego podziemia. Okupacja oraz działania wojenne spowodowały na terenie fabryki ogromne straty. Po wojnie rozpoczął się okres intensywnej odbudowy zakładu i budowy nowych osiedli mieszkaniowych. W 1956 Nowa Sarzyna otrzymała status osiedla, a prawa miejskie w 1973.
Nowa Sarzyna charakteryzuje się zupełnym brakiem „starej zabudowy”, budynki miasta są powojenne. Wyglądem bardziej przypomina duże osiedle niż miasto.
Gospodarka
Głównym pracodawcą dla mieszkańców miasta są Zakłady Chemiczne „Organika-Sarzyna” S.A., zajmujące się produkcją środków ochrony roślin oraz żywic epoksydowych i poliestrowych. Oprócz tego mieszkańcy miasta zajmują się wikliniarstwem[styl do poprawy].
Edukacja
- Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej - Curie w Nowej Sarzynie
- I Liceum Ogólnokształcące w Nowej Sarzynie
Wspólnoty religijne
Obszar Nowej Sarzyny podlega parafii NMP Królowej Polski w Nowej Sarzynie. Kościół parafialny powstał w latach 1970–1979, w jego dzwonnicy znajduje się zabytkowy dzwon datowany na XVI w.
Organizacje
Szkolne Koło Geograficzno-Krajoznawcze działające przy Gimnazjum im. Jana Pawła II Nowej Sarzynie istnieje od 2007. Główne pola działalności SKGK to szeroko pojmowana turystyka, imprezy na orientację, rajdy, a szczególnie wycieczki rowerowe po najciekawszych rejonach okolic Nowej Sarzyny.
W Nowej Sarzynie działa koło PTTK, organizator m.in. corocznych czerwcowych zlotów do Rezerwatu Przyrody „Azalia” w Kołaczni koło Woli Zarczyckiej. Na zlotach gromadzą się miłośnicy (zazwyczaj wycieczki piesze i rowerowe) kwitnącej azalii. Zloty połączone są z występami artystycznymi, związanymi tematycznie z turystyką. W 2009 r. z okazji 100-lecia odkrycia stanowiska azalii pontyjskiej wystąpił m.in. zespół „Wołosatki”.
Demografia
- Piramida wieku mieszkańców Nowej Sarzyny w 2014 roku[2].
Sport
- Unia Nowa Sarzyna – klub sportowy
Współpraca międzynarodowa
Miasta partnerskie:
Honorowi obywatele Miasta Nowa Sarzyna[11]
|
|
|
Zobacz też
- Nowa Sarzyna (stacja kolejowa)
Przypisy
- ↑ Nowa Sarzyna w liczbach. 2022-102-07.
- ↑ a b Nowa Sarzyna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 35.
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, s. 162. ISBN 83-04-02436-5
- ↑ Janusz Szkutnik, Józef Świeboda: Almanach Podkarpacki 2000. Wydawnictwo AKCES, Rzeszów 1999, s. 41. ISBN 83-907343-3-8
- ↑ Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 24.
- ↑ Strona miasta i gminy
- ↑ współpraca zawieszona w październiku 2016 z powodu nadania honorowego obywatela miasta Stepanowi Banderze, odpowiedzialnemu za ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.
- ↑ Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
- ↑ Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
- ↑ Strona miasta
Linki zewnętrzne
- Sarzyna (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 329 .
- Oficjalna strona
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Nowa Sarzyna
Miasto |
|
---|---|
Części miasta |
|
Wsie |
|
Części wsi |
|
Przysiółki wsi |
|
Zniesione miejscowości |
|
- p
- d
- e
Miasta |
|
---|---|
Gminy miejskie | |
Gminy miejsko-wiejskie |
|
Gminy wiejskie |
|
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu – Leżajsk
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta (← 1956–75) |
|
Osiedla (1954–72) |
|
Gromady (1956–72) |
|
Gminy wiejskie zbiorowe (1973–75) |
|
- p
- d
- e
Miasta na prawach powiatu | |
---|---|
Miasta powiatowe | |
Miasta gminne |
|