Nowa Sarzyna

Ten artykuł od 2013-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Nowa Sarzyna (ujednoznacznienie).
Nowa Sarzyna
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Centrum miasta
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

leżajski

Gmina

Nowa Sarzyna

Prawa miejskie

1973

Burmistrz

Andrzej Rychel

Powierzchnia

9,15 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


5 699[1]
652,5 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 17

Kod pocztowy

37-310

Tablice rejestracyjne

RLE

Położenie na mapie gminy Nowa Sarzyna
Mapa konturowa gminy Nowa Sarzyna, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowa Sarzyna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Nowa Sarzyna”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Nowa Sarzyna”
Położenie na mapie powiatu leżajskiego
Mapa konturowa powiatu leżajskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Nowa Sarzyna”
Ziemia50°19′13″N 22°20′40″E/50,320278 22,344444
TERC (TERYT)

1808054

SIMC

0974788

Urząd miejski
ul. Kopernika 1
37-310 Nowa Sarzyna
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP
Nowa Sarzyna
MOSiR w Nowej Sarzynie

Nowa Sarzyna – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowa Sarzyna. Położone jest nad Trzebośnicą w dolinie Dolnego Sanu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego. Według danych z 1 stycznia 2018 Nowa Sarzyna liczyła 5 970 mieszkańców[2].

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 77.

Historia

Miejscowość powstała na gruntach XIV-wiecznej wsi Sarzyna. Notowana jest od XV wieku pod nazwami: Vola Szarzynowa (1414), Scharzina Wolya (1430), Scharzina Wola (1433), Scharzina (1464)[3][4][5]. Położona była w starostwie leżajskim w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[6].

W XVI i XVII wieku wieś i okolice były najeżdżane przez Tatarów[7].

W ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, w roku 1937 rozpoczęto budowę zakładów chemicznych z przyfabrycznym osiedlem. Podczas II wojny światowej w okolicy Sarzyny były przeprowadzane liczne akcje dywersyjne polskiego podziemia. Okupacja oraz działania wojenne spowodowały na terenie fabryki ogromne straty. Po wojnie rozpoczął się okres intensywnej odbudowy zakładu i budowy nowych osiedli mieszkaniowych. W 1956 Nowa Sarzyna otrzymała status osiedla, a prawa miejskie w 1973.

Nowa Sarzyna charakteryzuje się zupełnym brakiem „starej zabudowy”, budynki miasta są powojenne. Wyglądem bardziej przypomina duże osiedle niż miasto.

Gospodarka

Głównym pracodawcą dla mieszkańców miasta są Zakłady Chemiczne „Organika-Sarzyna” S.A., zajmujące się produkcją środków ochrony roślin oraz żywic epoksydowych i poliestrowych. Oprócz tego mieszkańcy miasta zajmują się wikliniarstwem[styl do poprawy].

Edukacja

  • Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej - Curie w Nowej Sarzynie
  • I Liceum Ogólnokształcące w Nowej Sarzynie

Wspólnoty religijne

Obszar Nowej Sarzyny podlega parafii NMP Królowej Polski w Nowej Sarzynie. Kościół parafialny powstał w latach 1970–1979, w jego dzwonnicy znajduje się zabytkowy dzwon datowany na XVI w.

Organizacje

Szkolne Koło Geograficzno-Krajoznawcze działające przy Gimnazjum im. Jana Pawła II Nowej Sarzynie istnieje od 2007. Główne pola działalności SKGK to szeroko pojmowana turystyka, imprezy na orientację, rajdy, a szczególnie wycieczki rowerowe po najciekawszych rejonach okolic Nowej Sarzyny.

W Nowej Sarzynie działa koło PTTK, organizator m.in. corocznych czerwcowych zlotów do Rezerwatu Przyrody „Azalia” w Kołaczni koło Woli Zarczyckiej. Na zlotach gromadzą się miłośnicy (zazwyczaj wycieczki piesze i rowerowe) kwitnącej azalii. Zloty połączone są z występami artystycznymi, związanymi tematycznie z turystyką. W 2009 r. z okazji 100-lecia odkrycia stanowiska azalii pontyjskiej wystąpił m.in. zespół „Wołosatki”.

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Nowej Sarzyny w 2014 roku[2].

Sport

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie:

Honorowi obywatele Miasta Nowa Sarzyna[11]

  • Józef Skovajsa
  • Władysław Piłat
  • Stanisław Turek
  • Henryk Atemborski
  • Józef Półćwiartek
  • Jan Warchał
  • Jan Kida
  • Jan Krauz
  • Wincenty Pażyra

Zobacz też

  • Nowa Sarzyna (stacja kolejowa)

Przypisy

  1. Nowa Sarzyna w liczbach. 2022-102-07.
  2. a b Nowa Sarzyna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 35.
  4. Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, s. 162. ISBN 83-04-02436-5
  5. Janusz Szkutnik, Józef Świeboda: Almanach Podkarpacki 2000. Wydawnictwo AKCES, Rzeszów 1999, s. 41. ISBN 83-907343-3-8
  6. Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 24.
  7. Strona miasta i gminy
  8. współpraca zawieszona w październiku 2016 z powodu nadania honorowego obywatela miasta Stepanowi Banderze, odpowiedzialnemu za ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.
  9. Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
  10. Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
  11. Strona miasta

Linki zewnętrzne

  • Sarzyna (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 329 .
  • Oficjalna strona
  • p
  • d
  • e
Gmina Nowa Sarzyna
  • Siedziba gminy: Nowa Sarzyna
Miasto
  • Nowa Sarzyna
Części miasta
  • Janda
  • Osiedle Awaryjne
  • Osiedle Stałe
Wsie
Części wsi
  • Borki Górne
  • Borki-Nawsie
  • Borki-Zagumnie
  • Budy-Koniec
  • Budy-Zagumnie
  • Budy-Zastawie
  • Grzęba
  • Koszel
  • Królewszczyzna
  • Krzaki
  • Łazki
  • Młynarze
  • Padół
  • Parszywka
  • Piaski (Jelna)
  • Piaski (Wola Zarczycka)
  • Podbór
  • Podkościele
  • Podorędzie
  • Za Mostem
  • Za Wodą
Przysiółki wsi
  • Babiarze
  • Baranówka
  • Budzyń
  • Flisy
  • Gościniec
  • Judaszówka
  • Kołacznia
  • Kuligi
  • Łoiny
  • Majdan
  • Na Niemcach
  • Perlaki
  • Poręba
  • Smycze
  • Zagaje
  • Zagaje Buczkowskie
  • Zagaje Olechowskie
  • Zagaje Rolne
  • Zastawna Góra
Zniesione
miejscowości

  • p
  • d
  • e
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
  • Nowa Sarzyna
Gminy wiejskie
  • Grodzisko Dolne
  • Kuryłówka
  • Leżajsk

  • p
  • d
  • e
Powiat leżajski (1956–1975)
Przynależność wojewódzka
  • województwo rzeszowskie
Miasta ( 1956–75)
Osiedla (1954–72)
  • Sarzyna (1956–72)
Gromady
(1956–72)
  • Brzoza Królewska ( 1956–72)
  • Brzyska Wola ( 1956–72)
  • Bystre ( 1956–72)
  • Dębno ( 1956–72)
  • Giedlarowa ( 1956–72)
  • Grodzisko Dolne ( 1956–72)
  • Grodzisko Górne ( 1956–72)
  • Gwizdów ( 1956–61)
  • Jelna ( 1956–61)
  • Krzeszów ( 1956–72)
  • Kuryłówka ( 1956–72)
  • Łętownia ( 1956–72)
  • Piskorowice ( 1956–72)
  • Ruda Łańcucka ( 1956–72)
  • Stare Miasto ( 1956–72)
  • Tarnogóra ( 1956–72)
  • Wierzawice ( 1956–72)
  • Wola Żarczycka ( 1956–72)
  • Wólka Niedźwiedzka ( 1956–72)
  • Zmysłówka ( 1956–72)
Gminy wiejskie zbiorowe (1973–75)
  • Brzóza Królewska
  • Giedlarowa
  • Grodzisko Dolne
  • Krzeszów
  • Kuryłówka
  • Leżajsk
  • Nowa Sarzyna (od 1974)
  • Ruda Łańcucka (1973)
  • Wola Zarczycka