Pałac w Wojanowie
nr rej. 240 z 24.08.1950 | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Miejscowość | |||
Adres | Wojanów 9 | ||
Typ budynku | pałac | ||
Kondygnacje | 3 | ||
Ukończenie budowy | 1667 r. | ||
Ważniejsze przebudowy | 1833 r. | ||
Położenie na mapie gminy Mysłakowice | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego | |||
50°52′32″N 15°48′50″E/50,875556 15,813889 | |||
| |||
Strona internetowa |
Pałac w Wojanowie – zabytkowy[1] pałac[2] wybudowany w miejscowości Wojanów w województwie dolnośląskim. Usytuowany po południowej stronie drogi z Jeleniej Góry do Janowic Wielkich.
Historia
Dobra w Wojanowie w źródłach pisanych po raz pierwszy pojawiają się w XIII wieku. Miejscowość, jako lenno rycerskie, w 1281 roku należała do Eberharda von Schildau. Około połowy XIV w. jako właściciela dóbr dokumenty wymieniają Hansa von Zedlitza. W XVI w. część majątku przeszła pod władanie Schaffgotschów, a następnie von Zedlitz. Nickel von Zedlitz und Nimmersath buduje w latach 1603–1607 nowy renesansowy dwór[3]. W trakcie wojny trzydziestoletniej w 1642 roku dwór spalili Szwedzi[3]. Odbudowano go w 1667 roku, kiedy właścicielem był Christoph von Zedlitz[3], w kolejnych latach obiekt zmieniał często właścicieli. W 1754 r. Wojanów nabył kupiec Daniel von Buchs, zlecił barokową przebudowę pałacu[3]. Dobra wojanowskie w 1817 roku przejął Karl Sigismund von Rothkirch, a po nim Karl Albrecht Ike, który w latach 1832–1833 zmodernizował pałac i założył park krajobrazowy. Obiekt przebudowano w duchu klasycystycznej odmiany neogotyku. Autorem projektu był architekt z kręgu Karla Friedricha Schinkla[3]. W roku 1839 księżna Luiza Niderlandzka otrzymała od swojego ojca, króla Prus Fryderyka Wilhelma III, majątek w Wojanowie. Zadecydowano wówczas o przebudowie, która przystosowała rezydencję do nowej funkcji, rzekomo według jednej z dwóch koncepcji autorstwa: Friedricha Augusta Stülera lub Hermanna Wentzla. W latach 30. i 40. XIX w. przekształcono park według planów Petera Josepha Lenne[3]. Włości należały do rodziny królewskiej do 1908 roku, kiedy zostały sprzedane przez ostatnią spadkobierczynię Marię zu Wied. Do 1945 roku pałac należał kolejno do: Carla Kriegowa, konsula Effenberga oraz wydawcy gazet Kammera. W trakcie II wojny światowej w pałacu urządzono obóz pracy dla robotników przymusowych. Po 1945 roku w pałacu i folwarku znajdował się PGR[3]. Obecnie pałac jest własnością prywatną, mieści się w nim kompleks hotelowo-konferencyjny[3].
Opis obiektu
Pałac posadowiony na wysokim cokole, przechodzącym w taras po stronie południowej. 3-kondygnacyjny z mezzaninem na planie zbliżonym do kwadratu z okrągłymi alkierzowymi wieżami, nakryty stromym dachem namiotowym[3]. W elewacji ogrodowej rozległy taras z bocznymi schodami, skrajne naroża flankowane przez oranżerie[3]. W elewacji frontowej zachował się dwudzielny portal zwieńczony fryzami, na których umieszczono szesnaście tarcz herbowych rodziców Christopha von Zedlitz:
- fryz lewy herby ojca Nickela II von Zedlitz (od lewej): 1. Nickel I (Nicolaus) von Zedlitz, 2. von Runge, 3. von Seidlitz, 4. von Uechtritz,
- fryz lewy herby matki Nickela II von Zedlitz (od lewej): 5. Agnes von Stosch, 6. von Rothenburg, 7. von Grünberg 8. von Schlichting.
- fryz prawy herby ojca Sabine (od lewej): 1. Albrechta von Zedlitz, 2. von Nimpsch, 3. von Zedlitz, 4. von Wlassaty,
- fryz prawy herby matki Sabine (od lewej): 5. Helene von Schaffgotsch, 6. von Hochberg 7. von Tader 8. von Opalinski.
W elewacji również obramienia okien w dolnej kondygnacji oraz wewnętrzny portal prowadzący do piwnicy[3]. Korpus boniowany zwieńczony krenelażem[3]. Wnętrze 2-traktowe i 3-dzielne[3]. Znaczna część wyposażenia XIX w. pałacu uległa zniszczeniu w przeciągu lat powojennych i pożaru w 2002 r. Szczęśliwie zachowała się sala balowa z polichromią oraz ornamentalne malowidła sklepień z jednej z górnych kondygnacji wież[3].
- 1.1.3. Zedlitz
- 2. Runge
- 3. Seidlitz
- 4. Uechtritz
- 5. Stosch
- 6. Rothenburg
- 7. Grünberg (tarcza)
- 8. Schlichting
- 2. Nimptsch
- 5. Schaffgotsch
- 6. Hochberg
- 7. Tader
- 8. Opalinski
- Fryzy z herbami górny - lewy, dolny - prawy
- Pałac od południowego wschodu
- Portal
-
- Fontanna
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 413-418. ISBN 978-83-89102-63-8.
Bibliografia
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 133-136. ISBN 83-92292-21-9.
- Zabytki sztuki w Polsce : Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 941. ISBN 83-92290-61-5.
Linki zewnętrzne
- Archiwalne widoki pałacu w bibliotece Polona
- Pałac w Wojanowie
- p
- d
- e
- p
- d
- e
Dwory | |
---|---|
Pałace |
|
Wieże rycerskie | |
Zamki |
- p
- d
- e