Parafia św. Zygmunta w Szydłowcu

Parafia Św. Zygmunta Króla

Kościół Farny św. Zygmunta – siedziba parafii
Państwo	Polska
Siedziba	Szydłowiec
Adres	ul. Zakościelna 13 26-500 Szydłowiec
Data powołania	1 stycznia 1401
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Diecezja	radomska
Dekanat	szydłowiecki
Kościół	św. Zygmunta
Proboszcz	ks. Marek Kucharski
Wezwanie	św. Zygmunt Król
Wspomnienie liturgiczne	2 maja, 16 lipca
Położenie na mapie Szydłowca Parafia Św. Zygmunta Króla
Położenie na mapie Polski Parafia Św. Zygmunta Króla
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Parafia Św. Zygmunta Króla
Położenie na mapie powiatu szydłowieckiego Parafia Św. Zygmunta Króla
Położenie na mapie gminy Szydłowiec Parafia Św. Zygmunta Króla
51°13′34″N 20°51′12″E/51,226111 20,853333

Parafia pw. Świętego Zygmunta Króla w Szydłowcu – rzymskokatolicka parafia skupiająca poza miastem także kilka okolicznych miejscowości. Siedziba dekanatu szydłowieckiego, należącego do diecezji radomskiej w metropolii częstochowskiej.

Historia

Parafię w Szydłowcu erygował 1 stycznia 1401 roku bp Piotr Wysz na prośbę Jakuba i Sławka Szydłowieckich. W tym samym roku fundatorzy rozpoczęli budowę drewnianego kościoła.

Szydłowiecka parafia sięga początkami schyłku XIV w., kiedy równocześnie z zasadzeniem miasta wzniesiono kościół. Prawdopodobnie została wydzielona z parafii Chlewiska^[1]. Znalazła się ona wtedy w diecezji krakowskiej, archidiakonacie radomskim.

Jakub i Sławko uposażyli kościół parafialny czterema łanami roli, sadzawką rybną, łąką, lasem z barciami, dwiema karczmami oraz dziesięcinami. Drewniany kościół stanął na zapleczu południowego bloku rynku, na którym znajdowały się wspomniane karczmy.

Drewniany kościół w latach 1493–1509 przebudowano na murowaną farę, fundatorem przebudowy był podskarbi Jakub Szydłowiecki.

Liturgię w miejscowym kościele sprawowało od 1512 sześciu mansjonarzy, którzy podlegali prepozytowi (proboszczowi): jeden z mansjonarzy był rektorem szkoły parafialnej. Mansjonarię ufundował Krzysztof Szydłowiecki, a w 20. XVI w. fundację wznowił jego brat Mikołaj. W 1527, kolejny fundator założył przykościelną szkołę elementarną, a w 1529 wybudował w mieście drugi kościół pw. św. Ducha.

Mikołaj Radziwiłł „Czarny”, który w 1555 przyjął kalwinizm, zamknął 10 marca 1564 kościół farny, uniemożliwiając odprawianie nabożeństw. Nie zamienił jednak kościoła na zbór. W Szydłowcu istniała w tym czasie gmina protestancka, o czym świadczy obecność duchownych stwierdzona w 1563. Jednak protestantyzm nie natrafił na podatny grunt wśród szydłowieckich parafian. Proboszczem rzymskokatolickiej parafii był wówczas K. Zaborowski. W tym czasie miasto posiadało jeszcze jeden kościół – szpitalny oraz kaplicę św. Mikołaja na zamku. Kościół otworzył syn Mikołaja „Czarnego”, Mikołaj Krzysztof Radziwiłł „Sierotka”.

Przy parafii istniały bractwa Świętej Anny i szkaplerza Najświętszej Maryi Panny (wzmiankowane w 1626 i 1638) oraz Arcybractwo Różańcowe (1628), kładące nacisk na modlitwę osobistą i wspólnotową, życie sakramentalne oraz uczynki miłosierdzia.

W XVII w. parafia posiadała znaczny majątek w postaci pól uprawnych, łąk (ponad 1400 morgów), młyna, browaru, kilku domów oraz nadań właścicieli miasta, dziesięcin i licznych zapisów majątkowych miejscowej ludności. W 1699 własnością parafii była kamienica Wadowska przy ulicy Piwnej w Warszawie. Znaczne dochody parafii pozwoliły na uzyskanie w 1479 przez ks. Andrzeja z Szydłowca stanowiska prepozyta kapituły kolegiackiej w Opatowe. Tytuł przysługiwał kolejnym plebanom, którzy z czasem podpisywali się jako prepozyci szydłowieccy, pomimo że nie funkcjonowała tu kapituła (m.in. w 1530 ks. Krzysztof Zaborowski). Gospodarcza pozycja parafii została potwierdzona, kiedy to w 1570 tutejszy proboszcz, ks. Mikołaj Dembski został mianowany gubernatorem dóbr iłżeckich, należących do diecezji krakowskiej. Funkcję tę sprawowali kolejni plebani szydłowieccy do sekularyzacji klucza dóbr w 1795.

Od 2. połowy XVII w. do miasta licznie przybywali Żydzi, którzy w 1711 wybudowali synagogę. W 1709 władze miejskie nakazały zamknąć przykościelną szkołę elementarną. W 1781 rozpoczęto przebudowę kościoła szpitalnego, która niestety nie została zakończona a świątynia popadała w ruinę, aż w 1875 spaliła się wraz z dużą częścią miasta (w tym dzwonnica farna). Kościoła z braku funduszy nie odbudowano a na jego miejscu ustawiono kamienny krzyż.

W 1801–1819 założono cmentarz parafialny 500 metrów od fary. W 1818 parafia szydłowiecka znalazła się w diecezji sandomierskiej.

W okresie międzywojennym, pod wpływem ruchu eucharystycznego związanego z „Synodem Radomskim”, parafia rozwinęła działalność ewangelizacji poprzez dobroczynność i organizację życia kulturalnego. Probostwo objął ks. kan. Stanisław Piekarski, jeden z inicjatorów synodu. Za jego czasów zaktywizowano parafię, wybudowano Dom Parafialny, w którym znalazły swoje miejsce jadłodajnia dla ubogich i bezrobotnych. Pod auspicjami parafii w 1934 powstał Instytut Kultury Katolickiej, złożony z biblioteki, kina i impresariatu, współpracujący z Towarzystwem Czytelni Ludowych w prowadzeniu kursów dokształcających dla analfabetów^[2]. Parafia patronowała promocji sportu i turystyki, będąc formalnie członkinią zarządu miejscowego koła Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

W 1947 do parafii należały miejscowości: Barak, Ciechostowice, Długosz, Huta (Hucisko), Łazy, Majdów, Marywil, Rybianka, Sadek, Świerczek, Szydłowiec, Szydłówek, Wola Korzeniowa, Zielonka i Wymysłów. W 1957 z parafii szydłowieckiej wydzielono nową parafię w Majdowie, w 80. XX w. zaś w Szydłówku (1982) i Sadku (1989).

Wraz ze zmianą podziału administracyjnego Kościoła w 1992, tutejszy proboszcz utracił funkcję prepozyta kapituły, która znalazła się wtedy w zmniejszonej terytorialnie diecezji sandomierskiej, zaś sama parafia – w radomskiej. Kwestia prawna tytułu prepozyta szydłowieckiego nie została uregulowana. Przysługiwał on dozgonnie ówczesnemu proboszczowi ks. kan. Józefowi Słabemu. Jednak tak on sam, jak i jego następcy nie używali go^[3].

Zasięg parafii

Do parafii należą wierni z Szydłowca (bez os. Wschód i ul. Sosnowej, będących w zasięgu parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szydłówku) oraz następujących miejscowości: Barak, Długosz, Hucisko, Marywil, Rybianka, Świerczek i Wola Korzeniowa^[4].

Stan parafii

Jedyną świątynią parafii jest kościół św. Zygmunta. Przy parafii działają siostry Michalitki, które posiadają własną kaplicę w domu katechetycznym przy ul. Kamiennej. Prowadzą przedszkole rzymskokatolickie, świetlicę opiekuńczo-zajęciową dla dzieci „Nazaret” oraz nauczają religii w szkołach. Parafia jest też członkinią wspierającą Fundacji „Strefa JP2”, prowadzącej szeroką działalność kulturalno-oświatową w duchu katolickim.

Parafia, obok gm. Szydłowiec, jest wraz z parafią Narodzenia NMP w Szydłówku wyznaniowym współadministratorem Cmentarza Komunalnego w Szydłowcu.

Grupy parafialne

LSO, Oaza, KSM, KIK, KŻR, Franciszkański Zakon Świeckich, Akcja Katolicka, grupa modlitewna św. Michała Archanioła, grupa AA „Sami Swoi”.

Proboszczowie

Przypisy