Rożnica

Ten artykuł od 2011-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Rożnica

wieś
Zabudowania dworskie
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	jędrzejowski
Gmina	Słupia
Liczba ludności (2020)	513[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-350[3]
Tablice rejestracyjne	TJE
SIMC	0269067[4]
Położenie na mapie gminy Słupia Rożnica
Położenie na mapie Polski Rożnica
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Rożnica
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego Rożnica
50°36′26″N 20°01′21″E/50,607222 20,022500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Rożnica – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Słupia^[4][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Historia

Pierwsze wzmianki historyczne o tej miejscowości pochodzą z wieku XIV, kiedy to Rożnica była własnością syna wojewody sandomierskiego Mściwoja z Krzelowa, Mściwoja z Kwiliny i Rożnicy herbu Lis.

Według Waleriana Nekanda-Trepki w tej miejscowości w roku 1632 miała umrzeć niejaka Dębieńska przeżywszy 120 lat^[6].

W pierwszej połowie XIX wieku była tu gorzelnia, a majątek posiadał folwarki: Modlin (Podczarne) i Nową Wieś. Przez następne lata Rożnica była w rękach różnych właścicieli. Ostatnim z dziedziców był Antoni Badeni. Na cmentarzu kościelnym w Sędziszowie znajduje się jego nagrobek (zm. 1928) i jego żony, Petroneli z Kiełczewskich (zm. 1933). Majątek został rozparcelowany już podczas I wojny światowej.

Pałac w Rożnicy

Pałac w Rożnicy powstał na wzór renesansowych włoskich willi w 1900 r., przy którym w latach 20. XX w. wzniesiono oficyny utrzymane w „stylu dworkowym”. Wybudowany jest na łagodnym wzniesieniu. Front budynku zwrócony jest na stronę południową. Po dziesięciu stopniach wchodzi się na taras, a nad tarasem jest balkon, wsparty na czterech kolumnach. Pałac liczy 43 pomieszczenia. W zachowanej gdzieś w starociach notatce niewiadomego pochodzenia można przeczytać „...piętrowy, z dachem łamanym w styl francuski, kryty gontem, z kaplicą, salą balową, z trzema tarasami. Na dole piękny hol sześcioboczny, z każdej ściany drzwi do jadalni, salonów, gabinetu i kancelarii. Piękne stiuki, kosztowne tapety, marmurowe kominki i posadzki z różnokolorowego drewna. W tym stanie budynek był jeszcze roku 1906”.
Pałac otoczony jest starym parkiem. Rosło tam dużo pięknych okazów drzew, ale podczas II wojny światowej część z nich zostało wyciętych przez Niemców. W latach międzywojennych mieściła się w pałacu dwuletnia szkoła rolnicza. Praktykę rolniczą młodzież odbywała w tzw. resztówce, pozostałej po parcelacji dóbr ziemskich. Rożnica w tym czasie stała się ośrodkiem postępu i kultury rolniczej.

Podczas II wojny światowej pałac rożnicki był pod administracją niemiecką.

W okresie powojennym w pałacu mieściła się ponownie szkoła rolnicza z internatem, a w 1953 r. za sprawą wybitnego pedagoga i działacza kulturalno-oświatowego Waldemara Babinicza, przybyłego z pobliskich Pawłowic, powstało liceum kulturalno-oświatowe.
W kwietniu 1958 r. nastąpiło oficjalne reaktywowanie Uniwersytetu Ludowego w Rożnicy. I od tego momentu rozpoczął się najciekawszy okres w historii UL Ziemi Kieleckiej im. Stefana Żeromskiego. Częstymi gośćmi UL byli znakomici literaci, artyści i naukowcy. Pałac rożnicki gościł w swoich progach m.in. Juliana Przybosia, Władysława Broniewskiego, Stanisława Wygodzkiego, Igora Newerlego, Ernesta Brylla i wielu innych.
Waldemar Babinicz wraz z rodziną opuścił Rożnicę w 1968 r., a właściwie został z tej placówki usunięty. Przygotowywał bowiem wszechstronnie wykształconych ludzi kultury, a miał wychowywać tylko działaczy młodzieżowych.

W latach 70. w pałacu zorganizowano koszary wojskowe dla żołnierzy, uczestniczących w ostatniej wielkiej budowie PRL-u Linii Hutniczo-Siarkowej „LHS”.
W 1985 r. obiekt przekazano gminie. Pałac stał opustoszały i zniszczony. W 2000 r. gmina sprzedała prywatnemu nabywcy.

Zabytki

Park pałacowy z I połowy XIX w., wpisany do rejestru zabytków nieruchomych^[7].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Piotra i Pawła w Sędziszowie.

Przypisy