Rząska

Rząska

wieś
Przystanek kolejowy Zabierzów Rząska
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Zabierzów
Liczba ludności (2021)	2668
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	30-199[2]
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0343912
Położenie na mapie gminy Zabierzów Rząska
Położenie na mapie Polski Rząska
Położenie na mapie województwa małopolskiego Rząska
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Rząska
50°05′48″N 19°50′24″E/50,096667 19,840000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Rząska – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zabierzów^[3][4], przy linii kolejowej nr 133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny.

W latach 1975–1998 Rząska administracyjnie znajdowała się w województwie krakowskim.

W roku 2021 w miejscowości mieszkało 2668 osób, z czego 51,8% mieszkańców stanowiły kobiety, a 48,2% mężczyźni^[5].

Integralne części wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1388 roku, gdy właścicielami osady byli Sułek i Nawoj, rycerze z rodu Toporczyków, a także Mikołaj syn Salomona z Krakowa^[6].

Wzmianka o wsi z 1523 roku: „Zygmunt I król polski stwierdza, że Stanisław ze Sprowy, kasztelan żarnowski, wypożyczył 400 złotych od mniszek klasztoru św Agnieszki na Stradomiu i ubezpieczył pożyczkę na wsi Rząska”^[7].

Rząska należała do parafii św. Szczepana w Krakowie. W 1887 roku wybudowano małą kaplicę. Po wojnie przypisano Rząskę do parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w sąsiednich Mydlnikach.

We wrześniu 1976 r. Rząskę wizytował ksiądz kardynał Karol Wojtyła, który wygłosił wówczas uroczystą homilię^[8].

W 1979 r. ksiądz kardynał Franciszek Macharski erygował parafię pw. św. Antoniego z Padwy w Rząsce. 31 października 1981 wmurowano kamień węgielny pod świątynię i rozpoczęto budowę, która trwała do 1984 roku^[9].

Zabytki

Figury:

• św. Jana Nepomucena z przełomu XVIII/XIX wieku,
• Chrystus Ecce Homo i Matka Boska Bolesna z XVIII wieku.

Ochrona przyrody

Uroczysko w Rząsce, częściowo położone w Rząsce, a częściowo w gminie Kraków, zajmuje około 59 ha. Celem jego utworzenia była ochrona fiołka bagiennego – gatunku zagrożonego wyginięciem, który w roku 2001 został wpisany na listę Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Użytek chroni także pozostałość ekosystemów leśnych oraz wodnych na tym terenie.

Sport

Klub piłkarski LKS Wisła Rząska założony w 1925 roku^[10].

W Rząsce mieszczą się również dwie stadniny koni Uniwersytetu Rolniczego^[11].

Komunikacja

Do centrum wsi można dojechać autobusami aglomeracyjnymi obsługiwanymi przez MPK S.A. w Krakowie:

• 238 na trasie Bronowice Małe – Rząska, ul. Krakowska – Młynka pętla
• 258 na trasie Bronowice Małe – Rząska, ul. Krakowska – Nielepice pętla

Na obrzeże (Podkamycze, ul. Balicka) można dojechać autobusami aglomeracyjnymi:

• 208 na trasie Dworzec Główny Wschód – Rząska, ul. Balicka – Kraków Airport
• 218 na trasie Bronowice Małe – Rząska, ul. Balicka – Zabierzów Młyn
• 228 na trasie Bronowice Małe – Rząska, ul. Balicka – Chrosna pętla

Dojazd umożliwia również kolej, poprzez przystanki kolejowe znajdujące się na granicy z Rząską: Kraków Mydlniki Wapiennik oraz zabierzowski Zabierzów Rząska.

Osoby związane z wsią

Mieszkańcami wsi są m.in. Anna Dymna^[12] i Tomasz Frankowski. Czesław Dźwigaj ma w Rząsce pracownię rzeźbiarską^[13].

Przypisy

Bibliografia

• MarianM. Kornecki MarianM., Sztuka sakralna, Natura i kultura w krajobrazie Jury, Wydawnictwo Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, 1993 . Brak numerów stron w książce
• Historia wsi. wrotamalopolski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].

Linki zewnętrzne

• Rząska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 126 .