Siegfried Lenz

Siegfried Lenz

Data i miejsce urodzenia	17 marca 1926 Lyck
Data i miejsce śmierci	7 października 2014 Hamburg
Zawód, zajęcie	pisarz, eseista
Narodowość	niemiecka
Alma Mater	Uniwersytet w Hamburgu
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Siegfried Lenz (ur. 17 marca 1926 w Lyck/Ełku, zm. 7 października 2014 w Hamburgu)^[1] – niemiecki pisarz, eseista, laureat Nagrody Goethego. Część swojej twórczości poświęcił Mazurom^[2].

Życiorys

Był synem urzędnika celnego i dorastał na Mazurach. Od 1939 był członkiem Hitlerjugend^[3], w kwietniu 1944 został członkiem NSDAP. Wcielony do Wehrmachtu (służył w marynarce wojennej), zdezerterował w ostatnich miesiącach wojny. Nie uchroniło go to przed – jednak krótkotrwałym – pobytem w brytyjskim obozie jenieckim. Po zwolnieniu z brytyjskiej niewoli studiował literaturę, filozofię i anglistykę w Hamburgu^[4]. W latach 1950–1951 był redaktorem działu kulturalnego tygodnika Die Welt. Od 1951 zajął się głównie twórczością literacką, współpracując z licznymi wydawnictwami prasowymi, radiem oraz wykładał gościnnie na uniwersytecie.

Jako zwolennik polityki wschodniej Willy'ego Brandta uczestniczył 1965 i 1969 w kampaniach wyborczych zachodnioniemieckich socjaldemokratów. Wraz z Gunterem Grassem był obecny przy podpisywaniu polsko-niemieckiego traktatu pokojowego w Warszawie w roku 1970^[3].

Jest laureatem wielu nagród, odznaczeń i wyróżnień, m.in.:

• Thomas Mann-Preis
• Friedenpreis des Deutschen Buchhandels
• Goethe-Preis der Stadt Frankfurt/M.
• Literaturpreis der Stadt Bremen

Twórczość

Opowiadania tomu Słodkie Sulejki (wersja niem. 1955 r.) to „mazurskie gawędy, pisane z humorem i nostalgią… bez nacjonalistycznej awersji, ale też bez ambicji ukazania historycznej perspektywy. Były wspomnieniem świata, który zaginął raz na zawsze; był egzotyczny, niemal baśniowy, zamieszkany przez ludzi, w których – mimo niemieckiego języka czuło się szeroką duszę Europy Wschodniej” (A. Krzemiński)^[3].

Największym międzynarodowym sukcesem pisarza okazała się, później zekranizowana, powieść Lekcja niemieckiego, która została przetłumaczona na 19 języków. Dotyczy moralnych konfliktów w nazistowskich Niemczech. Powieść, której akcja umiejscowiona jest w hitlerowskich Niemczech, jest oskarżeniem niemieckiego ślepego, sytuującego się poza dobrem i złem, posłuszeństwa. Przykładem jest zapiekła konsekwencja, z jaką wiejski policjant na rozkaz nazistów prześladuje „dekadenckiego” malarza^[3].

Akcja Muzeum ziemi ojczystej (Heimatmuseum) umiejscowiona jest na Mazurach. Mówiąc o prawie Niemców do utraconej ojczyzny autor wdaje się w spór z szowinistyczną „ideologią pogranicza” i ziomkowskim rewanżyzmem. Człowiek, który uratował zbiory muzeum z rodzinnego Łukowca (Ełku) i zamieszkał w Niemczech Zachodnich, dochodzi do wniosku, że tylko niszcząc (paląc) eksponaty muzeum, zdoła je uchronić przed nacjonalistycznymi manipulacjami^[5].

Siegfried Lenz jako autor powieści i opowiadań^[6] zaliczany jest do elitarnego grona „klasyków” prozy RFN-owskiej, obok Bölla, Grassa, Walsera^[3].

Honorowy obywatel Ełku (2011)^[7].

Powieści

• Es waren Habichte in der Luft (1951)
• Duell mit dem Schatten (1953)
• Za burtą (Der Mann im Strom 1957, wyd. polskie 1966)
• Brot und Spiele (1959)
• Całe miasto mówi (Stadtgespräch, 1963)
• Lekcja niemieckiego (Deutschstunde 1968, wyd. polskie 1971)
• Wzór do naśladowania (Das Vorbild, 1973)
• Muzeum ziemi ojczystej (Heimatmuseum 1978, wyd. polskie 1991)
• Der Verlust (1981)
• Exerzierplatz (1985)
• Die Klangprobe (1990)
• Die Auflehnung (1994)
• Arnes Nachlass (1999)
• Biuro rzeczy znalezionych (Fundbüro, 2003)
• Der Überläufer (posthum 2016)^[8]

Opowiadania

• Słodkie Sulejki (So zärtlich war Suleyken 1955, wyd. polskie 1988)
• Łowca drwin (Jäger des Spotts, 1958)
• Statek latarnia (Das Feuerschiff, 1960)
• Stimmen der See (1962)
• Najszczęśliwsza rodzina miesiąca i inne opowiadania (Gesammelte erzahlungen 1971, wyd. polskie 1974)
• Duch mirabelki (Der Geist der Mirabelle, 1975)
• Einstein przepływa Łabę pod Hamburgiem (Einstein überquert die Elbe bei Hamburg 1975, wyd. polskie 1977)
• Zapiski spekulanta (Lehmanns Erzählungen)

Dramaty

• Nikt nie jest winien (Zeit der Schuldlosen, 1961)
• Twarz (Das Gesicht, 1964)

Międzynarodowy Konkurs Literacki imienia Siegfrieda Lenza

Od 2017 pod patronatem Siegfried Lenz Stiftung oraz Prezydenta Miasta Ełku Miejska Biblioteka Publiczna im. Zofii Nasierowskiej w Ełku organizuje międzynarodowy konkurs prozatorski, upamiętniający twórczość pisarza. Temat przewodni konkursu to „Oblicza Europy”.

I edycja (2017)

Jury: Marta Fox, dr hab. ks. Jerzy Sikora, prof. dr hab. Jarosław Ławski i Iwona Adeszko (dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ełku)^[9]

• I nagroda: Krzysztof Rejmer
• II nagroda: Anna Piliszewska
• III nagroda: Alfred Siatecki
• Wyróżnienia: Agata Marzec, Marek Otwinowski, Dagmara Tomczyk, Katarzyna Nowak, Małgorzata Dorota Pieńkowska, Anita Stawik, Janusz Koryl

II edycja (2018)

Jury: Marta Fox, dr hab. ks. Jerzy Sikora, Michał Olszewski i Iwona Adeszko^[10]

• I nagroda: Jędrzej Napiecek
• II nagroda: Krzysztof Eszet Szkurłatowski
• III nagroda: Małgorzata Dorota Pieńkowska
• Wyróżnienia: Miłka Malzahn, Edyta Karolina Bardócz, Lesław Sadowski^[11]

III edycja (2019)

Jury: Marta Fox, dr hab. ks. Jerzy Sikora, Michał Olszewski i Iwona Adeszko^[12]

• I nagroda: Patrycja Pelica
• II nagroda: Łukasz Barys
• III nagroda: Agnieszka Szygendowska
• Wyróżnienia: Aleksandra Błaszczyk, Dorota Kotas, Dariusz Pylański, Waldemar Pieńkowski

Zobacz też

• Arno Surminski
• Ernst Wiechert
• Christine Brückner

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Uchwała Rady Miasta Ełku w sprawie nadania Siegfriedowi Lenzowi tytułu „Honorowy Obywatel Miasta Ełku”