Sikora karolińska
| Poecile carolinensis[1] | |||
| (Audubon, 1834) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | sikory | ||
| Rodzaj | Poecile | ||
| Gatunek | sikora karolińska | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 najmniejszej troski | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
Sikora karolińska[5] (Poecile carolinensis) – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae). Występuje tylko w Stanach Zjednoczonych. Nie jest zagrożony.
Systematyka
Gatunek ten po raz pierwszy opisał w 1834 roku John James Audubon, nadając mu nazwę Parus carolinensis. Jako miejsce typowe wskazał Charleston w Karolinie Południowej[3][6].
Do niedawna często nadal umieszczany był w rodzaju Parus z większością innych sikor, ale badania sekwencji mitochondrialnego DNA cytochromu b i morfologia ptaka sugerują, że rodzaj Poecile dokładniej oddaje relacje obecne w rodzinie sikor[7]. Wyróżniono cztery podgatunki P. carolinensis[8][2]:
- P. carolinensis atricapilloides – Kansas, Oklahoma i Teksas (południowo-środkowe USA).
- P. carolinensis agilis – Arkansas, Luizjana i wschodni Teksas (południowo-środkowe USA).
- P. carolinensis carolinensis – południowo-wschodnie USA.
- P. carolinensis extimus – wschodnio-środkowe USA.
Charakterystyka
Morfologia
Ptaki dorosłe mają 11,5–13 cm długości oraz masę ciała wahającą się w granicach 9–12 g. Posiadają czarną czapeczkę i śliniaczek z białymi bokami sięgającymi dzioba. Dolne części ciała są białe z rdzawobrązowymi piórami po bokach. Grzbiet jest ubarwiony na szaro. Ich dzioby są czarne i krótkie, skrzydła niewielkie, a ogon średniej długości[9].
Rozróżnianie
Są bardzo podobne do sikory jasnoskrzydłej, od której można je rozróżnić po nieznacznie bardziej brązowych skrzydłach z większymi brązowymi piórkami (brak białawej otoczki). Biała obwódka na lotkach drugorzędowych jest trochę mniej widoczna. Ogon jest również nieco krótszy i bardziej kwadratowo zakończony.
Różnice w odgłosach i melodiach tych sikor może rozróżnić jedynie doświadczony obserwator: sikora karolińska wydaje szybciej „czik-a-dii” (od tego najpowszechniejszego zawołania wzięła się angielska nazwa sikor) i ma ono wyższy ton niż w przypadku sikory jasnoskrzydłej. Sikora karolińska w swej pieśni wydaje 4 tony „fii- bii- fii – bej”, podczas gdy sikora jasnoskrzydła nie wykonuje wyższych tonów. Nawet gdy dobrze widać ptaki, rozróżnienie obu gatunków w terenie jest jednak trudne.
Torpor
Sikora karolińska potrafi obniżać temperaturę swojego ciała, aby w ten sposób wywołać kontrolowany stan hipotermii zwany torporem. W ten sposób oszczędza energię w czasie bardzo ostrych zim. Gdy panuje duży mróz, szuka szczelin i dziupli w drzewach, gdzie może się ukryć i spędzić w takim stanie termicznym do 15 godzin. Choć nadal czuwa, nie odpowiada wtedy na bodźce. Nie powinno się ruszać takiego osobnika lub brać go w ręce. Stres jakiego wtedy dozna, może nawet spowodować jego śmierć.
Środowisko życia
Środowiska, w których sikory rozmnażają się, są zróżnicowane – to lasy liściaste Stanów Zjednoczonych od New Jersey na wschodzie do południowego Kansas na zachodzie i na południu do Florydy i Teksasu. W areale występowania sikory karolińskiej występuje luka. Dotyczy ona wyższych wysokości nad poziomem morza w Appalachach, które zasiedlają inne spokrewnione gatunki przystosowane do surowszych warunków – sikorę jasnoskrzydłą.
To ptak trwale osiadły – nie przemieszcza się na południe nawet w trakcie surowych warunków atmosferycznych.
Okres lęgowy
Sikory karolińskie są tak podobne do sikor jasnoskrzydłych, że same czasem mają problemy z rozróżnieniem swojego gatunku. Powoduje to powstanie mieszańców (hybryd). Najbardziej oczywista różnica tkwi w ich melodii – wykonanie sikory karolińskiej ma 4 sylaby, a mieszańców 3[10].
Sikory karolińskie gnieżdżą się w dziupli w drzewie. Para zakłada gniazdo w naturalnych szczelinach w pniu lub czasem w opuszczonych dziuplach dzięciołów. Gatunek ten może krzyżować się z sikorami jasnoskrzydłymi na obszarach, gdzie oba te ptaki występują. To jeszcze bardziej utrudnia identyfikację gatunku.
Pożywienie
Podskokami przemieszcza się po gałęziach drzew w poszukiwaniu pożywienia, czasem zwisa głową w dół lub unosi się w powietrzu, aby dotrzeć do upatrzonego miejsca. Może dolatywać w powietrzu za owadami. Te stanowią ważną część jego diety, zwłaszcza latem. Nasiona i jagody stają się istotne zimą. Czasem uderza dziobem o nasiona wbite w pień drzewa lub krzewu, aby je otworzyć. Zdarza się jej gromadzić zapasy na później.
W trakcie jesiennych i zimowych migracji sikory karolińskie często tworzą stada wspólnie z wieloma innymi gatunkami ptaków, w tym z pozostałymi sikorami, kowalikami i ptakami śpiewającymi Nowego Świata. Razem szukają pokarmu. Mieszane stada trzymają się razem, ponieważ sikory okrzykami oznajmiają źródła zasobne w jedzenie. Ten element spajający grupę pozwala innym gatunkom wydajniej znajdować pożywienie[10].
Status zagrożenia
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody sikora karolińska została zaliczona do kategorii LC (gatunek najmniejszej troski)[4]. W 2020 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na 13 milionów osobników[11]. Trend liczebności populacji oceniany jest jako stabilny[4].
Przypisy
- ↑ Poecile carolinensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Gosler, A. & Clement, P.: Carolina Chickadee (Poecile carolinensis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- ↑ a b D. Lepage: Carolina Chickadee Poecile carolinensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c Poecile carolinensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, chickadees (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-25].
- ↑ J.J.J.J. Audubon J.J.J.J., Ornithological biography, or an account of the habits of the birds of the United States of America, t. 2, Edynburg 1834, s. 341–343 (ang.).
- ↑ Gill, F.B., Slikas, B., & Sheldon, F.H.. Phylogeny of titmice (Paridae): II. Species relationships based on sequences of the mitochondrial cytochrome-b gene. „Auk”. 122, s. 121–143, 2005. DOI: 10.1093/auk/122.1.121. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxwings and allies, tits, penduline tits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-25]. (ang.).
- ↑ Del Hoyo, J., Elliot, A., & Christie D. (eds).: Handbook of the Birds of the World. Volume 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Lynx Edicions, 2007. ISBN 978-84-96553-42-2.
- ↑ a b About the Carolina chickadee. www.birdhouses101.com. [dostęp 2010-12-23]. (ang.).
- ↑ Carolina Chickadee Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2022-12-26]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Carolina Chickadee. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
