Stefan Sidoruk

Stefan Sidoruk (ukr. Stepan Sydoruk[1], Степан Сидорук[2], ur. 3 sierpnia 1919 w Stawkach, zm. 15 kwietnia 2012) – polski pisarz, poeta, twórca ludowy, działacz kulturalny, społeczny i samorządowy, malarz, korzenioplastyk, rolnik, pszczelarz, sadownik. Autor publikacji w języku polskim i ukraińskim.

Życiorys

Pochodzi z rodziny chłopskiej mieszkającej w nadbużańskiej wsi Stawki koło Włodawy. Ukończył siedem klas Szkoły Powszechnej w Różance i zespół Przysposobienia Rolniczego oraz Korespondencyjny Kurs Rolniczy im. S. Staszica[3]. W l. 1937-1939 działał w Związku Strzeleckim[4]. Od roku 1936 działał w amatorskim teatrze przy ZMW, gdzie wystawiano m.in. Ulicznika Warszawskiego, Grube ryby M. Bałuckiego, Skąpca Moliera czy Ożenek M. Gogola. W czasie II wojny światowej podjął pracę jako robotnik leśny, aby uniknąć przymusowej wywózki do Niemiec. Po wojnie odradzał życie kulturalne w swojej wsi, m.in. poprzez wznowienie amatorskiego teatru, który oprócz sztuk G. Zapolskiej, A. Fredry czy Czechowa wystawiał także widowiska religijno-obrzędowe według scenariuszy S. Sidoruka: Wesele różanieckie, Ballada wigilijna. Stefan Sidoruk był ponadto sołtysem, radnym gminnym, a także korespondentem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i prowadził punkt biblioteczny[5]. Pisze od lat szkolnych, intensywnie od 1947 r.; w druku debiutował w 1972 roku w jednodniówce "Ziemia Chełmska".

Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Kultury Nadbużańskiej im. Janusza Kalinowskiego we Włodawie[6]. 3 sierpnia 2009 r. obchodził swój benefis we włodawskim MDK-u[7].

Twórczość

Większość utworów Stefana Sidoruka związana jest z życiem na wsi, opisem nadbużańskiej przyrody oraz wielokulturową historią jego "małej ojczyzny", jaką są Stawki i szeroko pojęte okolice Włodawy, gdzie pisarz spędził całe swoje życie. Wiele utworów Sidoruka ukazało się w prasie oraz w antologiach (Polska poetów. Almanach adresowy, oprac. Anna Karecka, Andrzej Szczepański, Tuchów: 1993[8]; Prowadź nas w jasność. Antologia ludowej liryki religijnej, zebrał, oprac. i słowem wstępnym opatrzył Donat Niewiadomski, Lublin 1994). Część utworów S. Sidoruka (np. Wesele różanieckie) została napisana w miejscowej gwarze ukraińskiej[9]. Jego utwory ukraińskojęzyczne pojawiały się w takich czasopismach jak "Kalendarz Ukraiński", "Nasz Hołos", "Nad Buhom i Narwoju", "Ukrainśkyj Almanach" oraz "Ukraiński Zaułek Literacki".

W dorobku pisarskim Sidoruka znalazły się liryki, opowiadania, opowieści, gawędy, anegdoty, podania, wspomnienia, sztuki sceniczne, felietony oraz teksty publicystyczne.

Dzieła

  • Nad Buhom (ukr. Над Бугом), Warszawa 1983 (edycja w języku ukraińskim).
  • Pod skorzyną, pod jesionami, Lublin 1988.
  • Nadbużańskie opowieści, Chełm 1998.
  • Czas zmienia konie w biegu, Chełm 2003.
  • Żurawli hnyzda steliat' nad Buhom (ukr. Журавлі гнизда стелять над Бугом), Lublin 2005.
  • Gwiazdy nad strzechą, Lublin 2005.
  • Oblicza Kresów, Lublin 2009.
  • Słowiańska dusza, Wydawnictwo Radwan, 2011. (na prawach rękopisu)

Przypisy

  1. ↑ Por. Nad Buhom i Narwoju: http://nadbuhom.free.ngo.pl/art_0908.html; http://nadbuhom.free.ngo.pl/art_1252.html;
  2. ↑ Nad Buhom i Narwoju: http://nadbuhom.free.ngo.pl/art_1982.html; http://nadbuhom.free.ngo.pl/art_1955.html; Nasze Słowo: Ювілей поета Степана Сидорука
  3. ↑ Kultura [online], kultura.lublin.eu [dostęp 2017-11-26]  (pol.).
  4. ↑ "Prostą drogą Stefana Sidoruka" [online], mbpwlodawa.blox.pl [dostęp 2017-11-26]  (pol.).
  5. ↑ Donat Niewiadomski, Stefan Sidoruk - poeta prozaik.
  6. ↑ Stowarzyszenie Twórców Kultury Nadbużańskiej - Stefan Sidoruk
  7. ↑ Benefis Stefana Sidoruka w MDK. informacja.wlodawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].; Ювілей поета Степана Сидорука
  8. ↑ SPK Liberum Arbitrium - Oficyna Wydawnicza
  9. ↑ Aleksandra Zińczuk, Język chachłacki – język pogranicza. O tożsamości narodów wschodniego pogranicza wyrażonej w "języku chachłackim". [dostęp 2010-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-18)].

Linki zewnętrzne

  • Monika Durska, W gościnie u poety i malarza internetowe wydanie "Nad Buhom i Narwoju"
  • Wieś Stawki koło Włodawy - fotografie Stawek i Stefana Sidoruka. picasaweb.google.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-15)].
  • Król Nadbużańskich Poetów - wiersze i fotografie
  • Sercem pisane wiersze Stefana Sidoruka
  • Wypowiedzi Marii i Stefana Sidoruków w rodzinnej gwarze ( zbiory. tnn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-19)]. Teatru NN)
  • Fragment ukraińskojęzycznego programu Telenowyny z 5.04.2008 (TVP Lublin)
  • ISNI: 0000000072317120
  • VIAF: 101916552
  • PLWABN: 9810677005805606
  • NUKAT: n97009850
  • WorldCat: viaf-101916552