Zaganiacz płowy

Zaganiacz płowy
Iduna opaca[1]
(Cabanis, 1850)
Ilustracja
Ilustracja
Jaja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

trzciniaki

Rodzaj

Iduna

Gatunek

zaganiacz płowy

Synonimy
  • Hippolais opaca Cabanis, 1850[2]
  • Acrocephalus opacus (Cabanis, 1850)[2]
  • Acrocephalus elaeicus opaca (Cabanis, 1850)[2]
  • Acrocephalus pallidus opaca (Cabanis, 1850)[2]
  • Acrocephalus pallidus opacus (Cabanis, 1850)[2]
  • Iduna pallida opaca (Cabanis, 1850)[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

najmniejszej troski
Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     zimowiska

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zaganiacz płowy[4] (Iduna opaca) – gatunek małego, wędrownego ptaka wróblowego z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae), dawniej włączanej do pokrzewkowatych (Sylviidae). Lęgi odbywa w Hiszpanii i północno-zachodniej Afryce, zimuje w Afryce Zachodniej. Nie wyróżnia się podgatunków[5]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Występowanie

Nieliczny, lokalny. Na lęgowiskach w okresie marzec-październik[6].

W okresie lęgowym zamieszkuje Maroko, Algierię, Tunezję oraz południową i północno-wschodnią Hiszpanię. Spotykany jest na wrzosowiskach z krzewami, w sadach, małych lasach i ich skrajach, dużych ogrodach i nad rzekami. Zimuje w Afryce Zachodniej – od zachodniej Mauretanii, Senegalu, Gambii, Gwinei Bissau i Gwinei po Niger i Nigerię[7][6].

Opis

Wymiary
Długość ciała Rozpiętość skrzydeł Masa ciała
13–14 cm[8][6] 18–21 cm[6] 8–13 g[9]

Wygląd

Jest to mały, smukły ptak o długim ogonie i jasnobrązowym ubarwieniu z długim, szerokim dziobem. Spód i gardło jasne. Ogon jednolity[8][6].

Przypomina trzcinniczka, ale w słabym świetle można go także pomylić z zaganiaczem szczebiotliwym, natomiast w północno-zachodniej Afryce jest bardzo podobny do podgatunku zaganiacza bladego – reiseri[8].

Wierzch jasnobrązowy bez oliwkowego odcienia. Gardło białawe, bok ciała jasnoszaropłowy. Między okiem a dziobem przebiega jasny, krótki pasek. Obrączka oczna nieprzerwana, kantarek jasny. Dziób długi i szeroki, pomarańczowy z ciemnym wierzchem i końcem. Nogi szarobrązowe. Brak wstawki na skrzydle, projekcja lotek ± ½ długości lotek trzeciego rzędu. Ogon zaokrąglony, szeroki, w barwie jednolitej. Białe zakończenie na sterówkach bardzo wąskie lub brak[6].

Głos

Głos jest bardzo podobny do zaganiacza bladego i zwykle nieodróżnialny, ale śpiew jest mniej zgrzytliwy i skrzypiący. Sylaby kontaktowe piosenki to czek...czek...czek. Wydaje też twarde stuknięcia „czup” oraz nosowe, szorstkie „tżep”[6][8].

Zachowanie i lot

Nie kiwa ogonem bądź robi to nieczęsto. Pokarmu poszukuje na różnych wysokościach[6].

W locie widać szerokie: ogon i skrzydła. Głowa jest wydłużona. Brak kontrastu w ubarwieniu[6].

Pierzenie

Pierzy się częściowo pod koniec lata i jesienią oraz całkowicie zimą i na początku wiosny (dotyczy wszystkich grup wiekowych)[6].

Ekologia

Jaja zaganiacza płowego są białe z czarnymi żyłkami. Żywi się głównie owadami.

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody zaganiacz płowy został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – gatunek najmniejszej troski)[6]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalnie pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako spadkowy[3].

Przypisy

  1. ↑ Iduna opaca, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b c d e f D.D. Lepage D.D., Western Olivaceous Warbler Iduna opaca, [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-09-26]  (ang.).
  3. ↑ a b Iduna opaca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).
  4. ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 (1838) - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2021-06-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-09-26].
  5. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-09-25]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j k RobR. Hume RobR. i inni red., Ptaki Europy: przewodnik do rozpoznawania, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 426, 428, ISBN 978-83-7763-608-4 [dostęp 2024-04-19] .
  7. ↑ L. Svensson: Przewodnik Collinsa. Ptaki. Warszawa: MULTICO, 2021. ISBN 978-83-7763-530-8.
  8. ↑ a b c d LarsL. Svensson LarsL. i inni, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Wydanie III, poprawione i zaktualizowane, Przewodnik Collinsa, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 338, ISBN 978-83-7763-647-3 [dostęp 2024-02-09] .
  9. ↑ Western Olivaceous Warbler (Iduna opaca). [w:] BirdID [on-line]. Nord University. [dostęp 2023-09-25]. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
  • Pióra zaganiacza płowego. [w:] featherbase [on-line].
  • Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].
  • SNL: maurersanger
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EUNIS: 101190
  • GBIF: 5739355
  • identyfikator iNaturalist: 201181
  • ITIS: 916791
  • NCBI: 1109735