1744

Ovo je članak o godini 1744.

Godina 1744 (MDCCXLIV) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u nedjelju po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 7. 1. - Maria Anna, mlađa sestra Marije Theresije udala se za njenog devera Karla Lorenskog - ubrzo su imenovani za guvernere Austrijske Nizozemske, ali Maria Anna umire već u decembru.
• 24. 1. - Na španjolskim Filipinima, na Boholu, počinje Dagohoyeva pobuna koja će potrajati čak do 1829.

• 2. 2. - Papina enciklika Inter omnigenas upućena katoličkom sveštenstvu i narodu "kraljevine Srbije" i okolnih regiona:^[1] žali se na "surovost nevernika i mržnju šizmatika" i na to što vernici skrivaju hrišćansku veru, pa zabranjuje uzimanje "turskih" imena, odlazak u džamiju, kršenje posta itd.
• februar - Rat za austrijsko nasljedstvo (RzAN): Snažne oluje u La Mancheu prisiljavaju francuske vojne i mornaričke komandante da odustanu od planirane invazije Britanije - jakobitski ustanak se ipak događa dogodine.
• 20. 2. (9. 2. po j.k.) - Johanna Elisabeth von Holstein-Gottorp i kći Sophie, buduća carica Ekatarina, stigle u Moskvu.
• 22. 2. - Rat Jenkinsovog uha: Bitka kod Toulona u kojoj španska mornarica, uz francusku pomoć nanosi težak poraz britanskoj Kraljevskoj mornarici.

• 1. 3. - Veliki komet iz 1744. je u perihelu: može se videti danju golim okom, zatim dobija šestostruki rep. Mladi Charles Messier (13) je potaknut na astronomski rad.
• 5 - 6. 3. - Narodno-crkveni sabor u Sremskim Karlovcima: patrijarh Arsenije IV Jovanović Šakabenta proglašen za poglavara mitropolije;^[2] proglašena je privilegija Srbima, potvrđena prošle godine.^[3] "Zahtevi Budimaca" traže ograničenje despotske vlasti visokog sveštenstva itd., sastavljeni i "Postulati", adresovani na vladara.^[4]. Marija Terezija je odbacila većinu srpskih zahteva, dogodine osnovana Ilirska dvorska komisija.^[5]
  • Carica je pored uobičajenog carskog komesara, jednog generala, odredila i jednog predstavnika ugarske Dvorske Kancelarije, zbog čega su Srbi protestovali.^[6]
• 11. 3. - Knjižar Samuel Baker je osnovao firmu danas poznatu kao Sotheby's.
• 14. 3. - Emdenska konvencija kojom je određeno da Istočna Frizija nakon smrti vojvode Carla Edzarda pripadne Pruskoj.
• 15. 3. - Rat za austrijsko nasljedstvo: Francuska formalno objavljuje rat Velikoj Britaniji.
• 16. 3. - Na saborskoj sjednici je prisegnuo prvi hrvatski zemaljski arhivar, Ladislav Kiraly.^[7]

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 27. 4. - RzAN, italijanski teatar: Franko-španske snage kneza de Contija zauzimaju nakon kratke opsade sardinsku Villafrancu Marittimu (dan. Villefranche-sur-Mer.
• proleće - Vasilije Petrović, Savin zamenik, dogovorio u Veneciji da se kotorski pazar otvori za Crnogorce. Pokušao je i da falsifikovanim ispravama ostvari materijalnu dobit, zbog čega će kasnije ući u spor sa Savom.^[8]

• 21. 5. (10. 5. po j.k.) - Crnogorski vladika Sava dobija gramatu^[9] i kreće kući iz Rusije.^[10]
• maj - RzAN: Francuska vojska maršala de Noaillesa ulazi u Austrijsku Nizozemsku - ovog i sledećeg meseca zauzimaju Courtrai (17. 5.), Menin (7. 6.), Knocke, Furnes i Ypres (29. 6.)
• maj - Vulkan Cotopaxi ima veliku erupciju.
• 23. 5. - Francuskim napadom na Canso u Novoj Škotskoj počinje tzv. Rat kralja Georgea, odnosno neprijateljstva između britanskih i francuskih sjevernoameričkih kolonija, ogranak Rata za austrijsko nasljedstvo.
• 22. 5. - Rat za austrijsko nasljedstvo: U Frankfurtu potpisan sporazum kojim se Francuskoj i Bavarskoj u savezu protiv Habsburgovaca ponovno priključuje Pruska.
• 25. 5. - Umire Carl Edzard, poslednji knez Istočne Frizije - oblast zatim preuzima Pruska, u skladu sa Emdenskom konvencijom od prošlog marta.

• jun, početkom - RzAN: Austrijanci Karla Lorenskog napadaju francuski Alzas.
• 5. 6. - U Versaillesu sklopljen dodatni sporazum Francuske i Pruske, pri čemu je potonjoj obećan dio Češke.
• 6. 6. - Francuskom ambasadoru Chétardieju je naređeno da napusti Rusiju u roku od 24 časa. Kancelar Bestužev-Rjumin odnosi pobedu nad francuskim intrigama.
• 15. 6. - George Anson se vratio u Englesku nakon četiri godine plovidbe oko sveta - od prvobitnih 1.854 mornara preživelo je 188, ali vratili su se sa španskim srebrom.
• 27. 6. - Umro temišvarski episkop Nikola Dimitrijević, naslediće ga Georgije Popović (1745-57).
• 28. 6. - Pruska princeza Sophia Augusta Frederica (buduća carica Katarina) se radi udaje za ruskog cara Petra III preobraćuje sa luteranstva na pravoslavlje - veridba sutradan, venčanje dogodine.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 15. 7. - Aleksej Bestužev-Rjumin postaje ruski veliki kancelar.
• jul - Knez Vlaške Mihai Racoviță umro u Carigradu, nasleđuje ga Konstantin Mavrokordat (do 1748, njegova četvrta vladavina u toj zemlji).
• 18. 7. - RzAN: Bitka kod Casteldelfina: Francuzi porazili Sardince blizu Cunea.
• 29. 7. - Osmansko-persijski rat: Nader-šah Afšar opseda Kars, ali se mora vratiti u Dagestan da uguši pobunu.
• 31. 7. - RzAN: Nádasdyjeva austrijska vojska, uključujući Trenkove pandure, zauzima Saverne.

• 8. 8. - Kralj Louis XV se teško razboleo u Metzu, kapelan mu odbija otpust greha dok ne otera od sebe ljubavnicu Marie Anne de Mailly-Nesle i njenu sestru Diane Adélaïde de Lauraguais (Marie Anne se u novembru vratila na dvor ali je ubrzo umrla).
• 12. 8. - Rat za austrijsko nasljedstvo: Bitka kod Velletrija u kojoj španske i napolitanske trupe pod kraljem Karlom VII nanose težak poraz Austrijancima u Laciju.
• 15. 8. - Francuzi povratili Saverne, Austrijanci se povlače iz Alzasa.
• 16. 8. - Pruski kralj Friedrich II pokreće vojsku na Češku, čime počinje Drugi šleski rat.

• 16. 9. - Drugi šleski rat: Austrijski garnizon u Pragu kapitulirao pred Prusima. Ovi nastavljaju u centralnu Češku, ali im Austrijanci i Sasi, koji su ušli u rat, ometaju komunikacije.
• septembar - Ruska carica Jelisaveta je u poseti Kijevu, naredila je gradnju Marijinske palete (završena 1752, danas ceremonijalna rezidencija ukrajinskog predsednika) i Crkve sv. Andreja.
• 30. 9. - RzAN: Franko-španske snage ostvaruju taktički uspeh nad Sardincima kod Madonna dell'Olmo, tj. Cunea, ali do novembra će se ipak povući preko Alpa.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 4. 10. - Britanski brod prve klase HMS Victory je potonuo po oluji u La Manšu sa 1.150 pripadnika posade, uključujući admirala Johna Balchena.
• oktobar, krajem - Na povratku iz Rusije, vladika Sava je u Zadru, primio ga je generalni mletački providur za Dalmaciju Kverini.^[11]

• 18. 12. - Marija Terezija naređuje proterivanje Jevreja iz Češke.
• krajem god. - U očekivanju inkorporacije Slavonije i Srema u Ugarsku, patrijarh moli caricu da se prethodno na ugarskoj Dijeti inartikulišu srpske privilegije.^[12]
• krajem godine - Vladika Sava se vratio u Crnu Goru, zatekao "krajinu veoma smućenu", dolazi do sukobljavanja sa sinovcem Vasilijem, koji je ove godine samoinicijativno odlazio u Veneciju.^[13]

Kroz godinu

• 1744-45 - Baron Franjo Trenk regrutuje na spahilucima u Sremu, nameće teške novčane obaveze.^[14]
• Graničari upućeni na Rajnu,^[15] deo Podunavske landmilicije.^[16] Hristifor Žefarović zabeležio pesmu "Srbi u Donavertu".^[17]
  • Roman Crnjanskog "Seobe" se događa od jeseni 1744. do proleća 1745.^[18]
• 1744-45 - Poljski kralj August III sastavio puk bosanskih najamnika, koji kasnije služe i Prusima.^[19]
• Benedikt Stay Stojković izdao latinsku poemu u šest knjiga o kartezijanskoj filozofiji.
• Krsto II. Oršić dobio naslov grofa.
• Arabija: Muhammad bin Saud sklopio savez sa propovednikom Muhammad ibn Abd al-Wahhabom, osniva Emirat Dirija, poznat i kao Prva Saudijska Država.
• Nader-šah Afšar je postavio Ereklea II za kralja Kahetija (do 1762, takođe i Kartlija 1762-98), a raniji vladar Kahetija Teimuraz postaje kralja Kartlija (do 1762).
• U Rusiji otvorena Carska fabrika porcelana.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1744.

• 10. 2. - William Cornwallis, britanski admiral († 1819)
• 23. 2. - Mayer Amschel Rothschild, njemački bankar, "otac međunarodnih financija" († 1812)
• 19. 5. - Charlotte od Mecklenburg-Strelitza, kraljica Georga III († 1818)
• 1. 8. - Jean-Baptiste Lamarck, biolog († 1829)
• 4. 8. - Julije Bajamonti, polihistor iz Dalmacije († 1800)
• 25. 8. - Johann Gottfried von Herder, pesnik, filozof († 1803)
• 25. 9. - Friedrich Wilhelm II, vladar Pruske i Brandenburga († 1797)
• 22. 11. - Abigail Adams, prva dama SAD i majka predsednika († 1818)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1744.

• 23. 1. - Giambattista Vico, filozof (* 1668)
• 26. 1. - Ludwig Andreas von Khevenhüller, habsburški feldmaršal (* 1683)
• 25. 4. - Anders Celsius, švedski fizičar i astronom (* 1701)
• 30. 5. - Alexander Pope, pjesnik (* 1688)
• 27. 6. - Nikola Dimitrijević, temišvarski vladika SPC
• jul - Mihai Racoviță, knez Vlaške (* ca. 1660)
• 18. 10. - Sarah Churchill, vojvotkinja od Marlborougha (* 1660)
• 17. 10. - Giuseppe Guarneri, graditelj violina (* 1698)
• 8. 12. - Marie Anne de Mailly-Nesle, ljubavnica Louisa XV (* 1717)
• 16. 12. - Maria Anna Austrijska, guvernerka Austrijske Nizozemske (* 1718)
• 19. 12. - Georg Olivier von Wallis, habsburški feldmaršal (* 1673)
• 23. 12. - Élisabeth-Charlotte d'Orléans, svekrva Marije Terezije (* 1676)

Reference

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)

1744 na Wikimedijinoj ostavi