Kad budem mrtav i beo

27. 12. 1967 (1967-12-27)

Trajanje79 min.Zemlja

Kad budem mrtav i beo je jugoslovenski crno-beli igrani film iz 1967. godine. Režirao ga je Živojin Pavlović, a scenario su pisali Ljubiša Kozomara i Gordan Mihić. Često se navodi kao jedno od najpoznatijih ostvarenja Crnog talasa.

Prema nekim navodima, britanski režiser Džon Šlezindžer je izjavio da je Kad budem mrtav i beo bio jedna od inspiracija za njegov mnogo poznatiji film Ponoćni kauboj.^[1]

Uloga Džimija Barke je proslavila Dragana Nikolića. Originalno je namenjena za Borisa Dvornika, koji je tokom snimanja filma bio u vojsci.^[2]

Radnja

Janko Bugarski, zvani Džimi Barka, mora da napusti zajedno sa svojom devojkom Lilicom privremeno zaposlenje kao sezonski radnik. Bez posla, kreće sa Lilicom u neizvesnost. Majka, siromašna pralja, ne može da mu pomogne, a u fabrikama i preduzećima nema mesta. Da bi došao do para, Džimi potkrada radnike na jednom gradilištu i bežeći od gonilaca, izgubi Lilicu. Tada započinje odiseja Džimija Barke. Sreće kafansku pevačicu, Dušku, postaje njen ljubavnik i uči da peva. Peva veoma rđavo, ali to mu ne smeta da putuje po varošicama, peva na vašarima i po zabačenim vojnim garnizonima. U jednoj varošici sreće mladu zubotehničarku Bojanu, i sa njom odlazi u Beograd na takmičenje mladih pevača. Umesto aplauza i afirmacije, dočekuju ga zvižduci i uvrede. Džimi beži sam i na jednom brodu ponovo sreće Lilicu, koja živi od džeparenja i simuliranja trudnoće. Oboje odlaze kod upravnika bivšeg gradilišta Milutina, u pokušaju da ga ucene: mlada žena navodno nosi njegovo dete. Milutin otkriva da su ga prevarili. Pokušava da siluje Lilicu, ali ga Džimi sprečava. Pokušava da ga ubije i ismeva ga pred radnicima. Poniženi i iznervirani direktor, uzima svoju pušku i ubija Džimija.

Uloge

Glumac	Uloga
Dragan Nikolić	Džimi Barka
Slobodan Aligrudić	upravnik Milutin
Miodrag Andrić	Ibro
Severin Bijelić	oficir
Dara Čalenić	Mica
Ljubomir Ćipranić
Aleksandar Gavrić	Dule
Olga Jančevecka
Milan Jelić	Džimijev cimer
Ljiljana Jovanović	Džimijeva majka
Snežana Lukić
Petar Lupa	šofer
Vojislav Mićović	radnik
Branislav Ciga Milenković	violinista
Žika Milenković	Stole, kelner
Nikola Milić
Predrag Milinković	železničar
Svetolik Nikačević
Đorđe Pura
Alenka Rančić
Ružica Sokić	Duška
Milorad Spasojević	Novinar
Neda Spasojević	Lilica
Borivoje Bora Stojanović
Zorica Šumadinac	Bojana
Milivoje Tomić	Poslovođa
Janez Vrhovec
Vladan Živković	Bubreg

Nagrade

Pula - Zlatna Arena za film, Zlatna Arena za režiju (Živojin Pavlović), Specijalna nagrada za najboljeg glumca (Dragan Nikolić), Najbolji film godine
Niš - Specijalna nagrada za najboljeg glumca - Dragan Nikolić, Specijalna nagrada za najbolju glumicu - Ružica Sokić, Zlatna medalja Politike Ekspres

Kulturno dobro

Jugoslovenska kinoteka je, u skladu sa svojim ovlašćenjima na osnovu Zakona o kulturnim dobrima, 28. decembra 2016. godine proglasila sto srpskih igranih filmova (1911-1999) za kulturno dobro od velikog značaja. Na toj listi se nalazi i film "Kad budem mrtav i beo".^[3]
2018. godine Jugoslovenska kinoteka u saradnji sa kompanijom A1 i Centar filmom obnovila je i digitalno restaurisala ovaj filmski naslov. Restaurisana verzija filma je prikazana na filmskom festivalu u Berlinu u okviru prestižnog oficijalnog programa Forum a za publiku u Srbiji specijalna projekcija je održana 21. februara u svečanoj sali Jugoslovenske kinoteke.

Izvori

↑ Pavle Levi (2007). Disintegration in Frames: Aesthetics and Ideology in the Yugoslav and Post-Yugoslav Cinema. Stanford University Press. ^{[nedostaje referenca]}
↑ https://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:509710-Dragan-Nikolic-Zika-me-je-poslao-u-svet-filma
↑ http://www.kinoteka.org.rs/srpski-igrani-filmovi-1911-1999-100-najboljih/