Teleskoperande serie

Teleskoperande serie eller teleskopsumma är en matematisk serie med egenskapen att nästan alla termer tar ut varandra när serien summeras. Låt ( a n ) n = 1 {\displaystyle (a_{n})_{n=1}^{\infty {}}} vara en talföljd. En teleskoperande summa är en summa på formen

n = 1 m a n a n + 1 {\displaystyle \sum _{n=1}^{m}a_{n}-a_{n+1}} .

Ett enkelt induktionsbevis visar att

n = 1 m a n a n + 1 = a 1 a m + 1 {\displaystyle \sum _{n=1}^{m}a_{n}-a_{n+1}=a_{1}-a_{m+1}} .

Om vi dessutom antar att lim n a n = L {\displaystyle \lim _{n\rightarrow {}\infty }a_{n}=L} får vi

n = 1 a n a n + 1 = lim m n = 1 m a n a n + 1 = lim m a 1 a m + 1 = a 1 L {\displaystyle \sum _{n=1}^{\infty {}}a_{n}-a_{n+1}=\lim _{m\rightarrow {}\infty {}}\sum _{n=1}^{m}a_{n}-a_{n+1}=\lim _{m\rightarrow {}\infty {}}a_{1}-a_{m+1}=a_{1}-L}

varav summan är konvergent och lika med a 1 L {\displaystyle a_{1}-L} .

Ett enkelt exempel är serien

n = 2 1 n ( n 1 ) = lim N n = 2 N 1 n ( n 1 ) = lim N 1 2 + 1 6 + 1 12 + . . . + 1 N ( N 1 ) {\displaystyle \sum _{n=2}^{\infty }{\frac {1}{n(n-1)}}=\lim _{N\rightarrow \infty }\sum _{n=2}^{N}{\frac {1}{n(n-1)}}=\lim _{N\rightarrow \infty }{\frac {1}{2}}+{\frac {1}{6}}+{\frac {1}{12}}+...+{\frac {1}{N(N-1)}}}

där man kan skriva om varje term enligt

1 n ( n 1 ) = n ( n 1 ) n ( n 1 ) = 1 n 1 1 n {\displaystyle {\frac {1}{n(n-1)}}={\frac {n-(n-1)}{n(n-1)}}={\frac {1}{n-1}}-{\frac {1}{n}}} .

Genom att sätta in detta i serien får man nu

n = 2 1 n 1 1 n = lim N 1 1 2 + 1 2 1 3 + 1 3 1 4 + . . . + 1 N 1 1 N = lim N 1 1 N = 1 {\displaystyle \sum _{n=2}^{\infty }{\frac {1}{n-1}}-{\frac {1}{n}}=\lim _{N\rightarrow \infty }1-{\frac {1}{2}}+{\frac {1}{2}}-{\frac {1}{3}}+{\frac {1}{3}}-{\frac {1}{4}}+...+{\frac {1}{N-1}}-{\frac {1}{N}}=\lim _{N\rightarrow \infty }1-{\frac {1}{N}}=1} .