Hazar kağanlığının hükümdarlar listesi
Hunlar döneminde Hazarlı hükümdarlar
| İsim | Saltanat | Yorumlar |
|---|---|---|
| Kozar | Batı hun? | Hazarların adını taşıyan halk atası |
| Karadaç | MS 450 | Karadach, Hunlarla müttefik bir bozkır ulusu olan Akasirler'nin kralıydı. Priskos'un yazılarında anlatılıyor. |
Hazar Kağanları (Aşina hanedanı)
| İsim | Saltanat | Yorumlar |
|---|---|---|
| zibel | 618–630 | Batı Göktürklerden Tong Yabgu Kağan ? |
| Böri Şad | 630–650 | |
| İrbis | 650 | |
| Kalga | 660'ların ortası? | 650 ile 680 arasındaki dönemde, bazen 660'ların ortasındaki bir Kalga'ya ve 660'ların sonundaki Kaban'a yapılan atıflar görülecektir. Araştırmacılar, bu isimlerin tek bir belgeden, Cäğfär Taríxı'dan türetildiğini ve pek çok bilim adamının bu belgeye olgusal veriler ve düpedüz uydurma karışımı olduğu için ciddi şekilde saldırdığını bilmelidir. Cäğfär Taríxı'nın, 17. yüzyılın sonlarında bir araya getirilmiş (veya en azından bugünkü haliyle yazılmış) erken dönem Bulgar tarihi materyallerinin bir derlemesi olduğu iddia edilmektedir. Volga Tatarları tarafından bölgelerindeki atalarının yüzyıllar öncesine uzandığını belgelemek için kullanılmıştır. Eleştirmenler, Cäğfär Taríxı'nın 1930'larda Sovyet Gizli Polisi (daha sonra NKVD ) tarafından veya onun emriyle, o dönemin etnik Tatarları arasında ayrılıkçılık ve hizipçilik yaratmak amacıyla yaratılmış bir sahtekarlık olduğunu iddia ediyor. Sovyet hükûmeti birkaç kez sahte tarihi belgeler yarattı. Bu nedenle, atıfta bulunduğu insanların tarihselliği sorgulanabilir, bu nedenle ek belgeler gün ışığına çıkana kadar, Kalga ve Kaban en iyi ihtimalle ihtiyatlı davranılmalıdır. |
| Kaban | 660'ların sonu? | |
| Busir | 690–715 | Busir Glavan, sürgündeki Bizans İmparatoru II. Justinianus'u yanına aldı ve onu kendi kız kardeşini (vaftiz adı Theodora) evlendirildi. Daha sonra III. Tiberius'u yatıştırmak için Justinianus'u öldürmeye çalıştı ve Justinianus'un Bulgaristan'a kaçmasına ve nihai olarak tahta geçmesine neden oldu. |
| Barcık | 720'lerin sonu – 731 | |
| Bihar | C. 732 | Bihar, bazı kaynaklarda Tzitzak'ın gelecekteki Bizans İmparatoru V. Konstantin ile evlendiği kızına verilen addır. Konstantin ve Tzitzak'ın oğlu Hazar IV. Leo idi. |
| Prisbit | 730'ların sonu | Geçici kadın hükümdar? |
| Emevi Halifeliği Altında | 737–c. 740 | |
| Bagatur | C. 760 | Ras Tarkan'dan da bu dönemde bahsedilir. |
| Tuvan han | C. 825– 830 (öldü?) | |
| Tarkan | 840'lar | Arap kaynakları bu dönemde “Hazarların Kralı Tarhan ”dan bahseder. "Tarkhan" hem özel bir isim hem de askeri bir rütbe olabilir. Kaynakların Tarkhan adlı bir Kağan'dan mı yoksa bir generalden mi kafa karıştırıcı bir gönderme yaptığı belli değil. |
| Zekeriya | C. 861 |
Hazar Beyleri
| İsim | Saltanat | Yorumlar |
|---|---|---|
| Yazır Bulaş | Bu kişilerin Bulanid olup olmadığı tam olarak belli değil. Basitçe savaş ağaları olabilirler. Bununla birlikte, faaliyetleri daha sonraki Beklerinkiyle paraleldir ve bu nedenle dahil edilirler. | |
| Çorpan Tarkan | C. 630 | |
| Alp Tarkan | 8. yüzyılın başları | |
| Tar'maç | C. 730 | |
| Hazer Tarkan | ?–737 | |
| Hilafet altında | 737–c. 740 |
Bulan hanedanı
| İsim | Saltanat | Yorumlar |
|---|---|---|
| Bulan | C. 740 | Bulan ismi yerel Hazarcadır. Ancak Bulan'dan sonra gelen tüm Hazar krallarının adları açık bir biçimde İbranicedir.[1] Yusuf, Córdoba Halifesi Abd al-Rahman III'ün Yahudi veziri Hasdai ibn Shaprut ile yazıştı. Bu liste o yazışmadan alınmıştır. Güçleri kesinlikle Beklerinki gibi görünse de, Bulanların aslında Beylerden ziyade Kağanlar oldukları tamamen göz ardı edilmemiştir. Dahası, Yusuf bir meslektaşından bahsetmediği, bunun yerine kendisinden "Hazarların kralı" olarak bahsettiği için, 10. yüzyılda pozisyonların birleşmesi mümkündür. |
| Obadiah | C. 786–809 | |
| Hizkiya | ||
| Menaşşe I | ||
| Hanuka | ||
| İshak | ||
| Zebulun | ||
| Menaşşe II | ||
| Nisi | ||
| Harun I | C. 900 | |
| Menahem | ||
| Bünyamin | C. 920 | |
| Harun II | C. 920'lerin sonu </br> –940 | |
| Yusuf | 940–965 |
Son Hazar Hükümdarları
| İsim | Saltanat | Yorumlar |
|---|---|---|
| Davud | C. 986–988 | |
| Georgius Tzul (Kerç ) | ?–1016 |
Kaynakça
- ^ "Selçukluların İslâm Öncesi Dini İnanışlarının Kanıtı Olarak Selçukoğullarının İsimleri". Sadettin GÜRMAN. 7 (4). Türk Akademik Araştırmalar Dergisi. 30 Aralık 2022. ss. 1127-1128. 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2023.
