Kara Eylül Olayları

Kara Eylül Olayları(Arapça: أيلول الأسود Aylūl al-'Aswad), Ürdün İç Savaşı olarak da bilinir.[1] Kral Hüseyin liderliğindeki Ürdün ile Filistin Başkanı Yaser Arafat liderliğindeki Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında silahlı bir çatışmaydı. Çatışmanın ana aşaması 16 ile 27 Eylül 1970 arasında gerçekleşti, ancak çatışmanın bazı yönleri 17 Temmuz 1971'e kadar devam etti.

Kara Eylül Olayları
Arapça: أيلول الأسود
Arap Baharı

Kara Eylül sırasında Amman'da dumanlar yükseliyor,
1 Ekim 1970
Tarih6 Eylül 1970 – 23 Temmuz 1971
Bölge
Ürdün
Sonuç Ürdün Zaferi
*Suriye işgali püskürtüldü
* Filistinli militanlar Lübnan'a sınır dışı edildi
* Kara Eylül Örgütü kuruldu
Taraflar

Filistin Devleti Filistin Kurtuluş Örgütü

Suriye (Kasım 1970)

Destek:
- İran Halkın Fedaileri Gerillaları Örgütü (İHFGÖ)

- Halkın Mücahitleri Örgütü (HMÖ)

 Ürdün

Komutanlar ve liderler
  • Filistin Devleti Yasser Arafat
  • Filistin Devleti Abu Jihad
  • Filistin Devleti Abu Ali Iyad (ölü)
  • Filistin Devleti George Habash
  • Filistin Devleti Nayef Hawatmeh
  • Suriye Salah Jadid
    		•
  • Kral Hüseyin
  • Habis Majali
  • Zaid ibn Shaker
  • Wasfi Tal
    • Çatışan birlikler

    Filistin Devleti 15,000–40,000
    Suriye 10,000

    Suriye 300 tank[2]
    (iki zırhlı, bir mekanize piyade tugayı)[2]    		 Ürdün 65,000–74,000[3]
    Kayıplar

    Filistin Devleti 3,400 ölü
    Suriye 600 kayıp

    Suriye 120 tank ve Zırhlı Personel Taşıyıcı    		 Ürdün 537 ölü


    1967 Altı Gün Savaşı'nın ardından Filistinli fedayi gerillalar Ürdün'e sürüldü. Karargahları, İsrail'in 1968'deki Karameh Muharebesi sırasında hedef aldığı Ürdün sınır kasabası Karameh'te bulunuyordu ve bu da fedailere Arap desteğinin artmasına yol açtı. FKÖ'nün gücü arttı ve 1970'in başlarında FKÖ içindeki sol gruplar Ürdün'deki Haşimi monarşisinin devrilmesi çağrısında bulunmaya başladı ve bu Haziran 1970'te şiddetli çatışmalara yol açtı. Hüseyin onları ülkeden kovmakta tereddüt etti, ancak Ürdün'de devam eden FKÖ faaliyetleri 6 Eylül 1970'teki, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin (FHKC) üç sivil yolcu uçağını ele geçirmesini ve yabancı uyrukluları rehin aldığı ve uçakları havaya uçurduğu Ürdün'ün Zarqa kentine zorla iniş yapmasını içeriyordu.[4] Uluslararası basının önünde. Kral Hüseyin bunu bardağı taşıran son damla olarak gördü ve Ürdün Ordusuna harekete geçme emri verdi.[5]

    17 Eylül 1970'te Ürdün Ordusu, Amman ve İrbid de dahil olmak üzere FKÖ'nün önemli bir varlığına sahip şehirleri kuşattı ve Filistin mülteci kamplarında faaliyet gösteren fedai mevzilerini hedef almaya başladı . Ertesi gün, Filistin Kurtuluş Ordusu (PLA) işaretli 10.000 Suriye askeri, fedailerin işgal ettiği ve "kurtarılmış" şehir ilan ettiği İrbid'e doğru ilerleyerek işgale başladı. 22 Eylül'de Suriyeliler, Ürdünlülerin koordineli hava-kara saldırısında ağır kayıplar verdikten sonra İrbid'den çekildi. Irak gibi diğer Arap ülkelerinden gelen artan baskı, Kral Hüseyin'in saldırısını durdurmasına yol açtı. 13 Ekim'de fedailerin Ürdün'deki varlığını düzenlemek için Yasser Arafat ile bir anlaşma imzaladı. Ancak Ürdün ordusu Ocak 1971'de tekrar saldırdı ve fedailer, 23 Temmuz'daki Ajlun saldırısı sırasında kuşatıldıktan sonra 2.000 kişi teslim olana kadar teker teker şehirlerden sürüldü ve bu, çatışmanın resmen sona erdiğinin işaretiydi.[5]

    Ürdün, fedailerin Suriye üzerinden Lübnan'a taşınmasına izin verdi ve daha sonra Lübnan İç Savaşı'na dahil oldular . Filistin Kara Eylül Örgütü, çatışmanın ardından fedayilerin sınır dışı edilmesine tepki olarak Ürdünlü yetkililere yönelik saldırılar düzenlemek üzere kuruldu. En dikkate değer saldırıları, 1971'de fedailere karşı askeri operasyonların bir kısmını yöneten Ürdün başbakanı Vasfi Tel'e düzenlenen suikasttı. Ertesi yıl örgüt, odağını İsrail hedeflerine saldırmaya kaydırdı ve İsrailli sporculara karşı Münih katliamını gerçekleştirdi. Her ne kadar Kara Eylül olayları Ürdün-Filistin ayrımını yansıtmasa da, çatışmanın her iki tarafında da Ürdünlüler ve Filistinliler olduğu için böyle bir ayrımın daha sonra ortaya çıkmasının yolunu açtı.[6]

    Ayrıca bakınız

    • Kara Eylül (örgüt)

    Kaynakça

    1. ^ "Jordanian Civil War (1970–1971) | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
    2. ^ a b Shlaim 2008, s. 326.
    3. ^ Shlaim 2008, s. 321.
    4. ^ "Leyla Halid, Şarku'l Avsat'a konuştu: Sovyetler Birliği bize havaalanından geçirilebilecek bomba yapımı için gerekli parçaları sağladı". turkish.aawsat.com. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
    5. ^ a b Shlaim 2008 , s. 311–340
    6. ^ Kassay (13 Şubat 2013). Eylül 1970'e kadar bu iki grubun bileşimi Ürdün-Filistin ayrımını yansıtmıyordu. Mesela Filistin'in en radikal örgütlerinden biri olan Filistin Kurtuluşu için Demokratik Cephe'nin (DFLP) başkanı Nayef Hawatmeh , Doğu Şeria'daki Salt'tan geliyor . Öte yandan Ürdün Genel İstihbarat Müdürlüğü'nün başında bulunan General Mohammad Rasoul Al-Keilani, Batı Şeria'nın Nablus kökenli bir aileden geliyordu . Burada önemli olan, 1970'teki çatışmaların ve sonrasında yaşananların Ürdün-Filistin bölünmesinin sonucu değil, nedeni olduğudur. Erişim tarihi: 1 Aralık 2019. 
    Taslak simgesiÜrdün ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
    Taslak simgesiFilistin ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.