Zübük
 | |
| Yazar | Aziz Nesin |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Tür | Roman |
| Yayım | 1961 |
| Yayımcı | Adam Yayınları / Nesin Yayınevi (2005) |
| Sayfa | 280 |
| ISBN | 978-975-9038-49-6 |
Zübük ya da tam adıyla Zübük - Kağnı Gölgesindeki İt, Aziz Nesin'in 1961 yayımlama gülmece romanı.
Türkiye'nin doğusunda bir ilçede çevresinin saflığından yararlanarak önce belediye başkanlığına, ardından milletvekilliğine yükselen açıkgöz Zübükzade İbrahim Bey’in yaşadıkları anlatılır. Eser, "Zübük" olarak adlandırılan madrabaz politikacı tipine ve bu tipi yaratan toplumsal yapıya dair bir eleştiridir.
Zübük, şu atasözü ile başlar: "İt, kağnı gölgesinde yürür de kendi gölgem sanırmış." Zübükzade İbrahim Bey'in öyküsü her bir bölümde onun tarafından dolandırılmış başka birinin ağzından anlatılır.[1]
Yazar, romanı Anadolu gezileri sırasındaki gözlemlerine dayanarak yaratmış ve Zübükzade İbrahim Bey karakterine ilham verenin Sivas civarında gülünç öykülerini dinlediği bir politikacı olduğunu belirtmiştir.[2] Bununla birlikte, Aziz Nesin'in hatıralarıyla birlikte okunduğunda Zübük karakterinin esin kaynağının DP milletvekili Abdurrahman Doğruyol olduğu düşünülmektedir.[3]
Romanın başkahramanına verilen "Zübük" sanı, yalancı, dolandırıcı, sinsi kişilere verilen genel bir ad olarak yaygınlaşmıştır.[1][2] Yazar Aziz Nesin, 1962 yılında aynı adla bir siyasi mizah dergisi çıkarmaya başlamıştır.
Roman, 1961-2002 arasında 16 kez basıldı.[2] Almanca ve Arapça başta olmak üzere birçok dile çevrildi.1980 yılında aynı adla filme uyarlandı ve başrolde Kemal Sunal'ın başrolde oynadı. 1992 yılında الدغري adıyla Suriye'de baş rolünü komedyen Dureyd Lahham'ın oynadığı 20 bölümlük bir televizyon dizisine uyarlandı.[4]
| “ | Şimdi çok iyi anladım ki, Zübük bir tane değil, biz hepimiz birer zübüğüz. Bizim hepimizin içinde zübüklük olmasa, bizler de birer zübük olmasak, aramızdan böyle zübükler büyüyemezdi. Hepimizde birer parça olan zübüklük birleşip işte başımıza böyle zübükler çıkıyor. Oysa zübüklük bizde, bizim içimizde. Onları biz, kendi zübüklüğümüzden yaratıyoruz. Sonra, kendi zübüklüklerimizin bir tek Zübük’te birleştiğini görünce ona kızıyoruz. (...) Benim için şimdilik tek amaç, buradan kurtulmak. Ama gerçekten zübüklerden, kendi zübüklüğümüzden kurtulabilecek miyiz? İşte bu soruya cevap veremediğim için nereye gideceğimi, ne yapacağımı bilemiyorum. Yeni gideceğim yerden sana mektup yazar, önce kendi zübüklüğümden kurtulup kurtulamadığımı anlatırım. | „ |
Kaynakça
- ^ a b "Zübük Romanı – Aziz Nesn". www.turkedebiyati.org. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ a b c Baykan, Toygar Sinan (3 Ocak 2021). "Zübük: bir iktidar romanı". Moment Journal. doi:10.17572/mj2020.2.354375. ISSN 2148-970X.
- ^ "'Zübük' Nereden Gelmektedir?". Yarının Kültürü. 5 Ocak 2023. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2015.
