19 Dywizjon Rakiet Taktycznych

19 Dywizjon Artylerii
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1967
Organizacja
Numer	JW 2336^[1]^[2]
Dyslokacja	Morąg

Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska rakietowe
Podległość	15 Dywizja Zmechanizowana

19 Dywizjon Rakiet Taktycznych – samodzielny pododdział wojsk rakietowych i artylerii ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Jeszcze wiosną 1963 uruchomiono proces formowania dywizjonów rakiet taktycznych, które postanowiono włączyć w skład dywizji ogólnowojskowych. Zarządzeniem szefa SG WP nr 0110/Org. z 1 sierpnia 1967 po przeformowaniu z 19 dywizjonu artylerii rakietowej (JW 2629^[2]) na etatach 4/243 utworzono 19 dywizjon artylerii w Lidzbarku Warmińskim z przeznaczeniem dla 15 Dywizji Zmechanizowanej^[3]^[1]^[4]. W 1969 dywizjon otrzymał kolejną wyrzutnię pochodzącą z przezbrajanego w nowe rakiety innego dywizjonu^[5]. Potem stacjonował w Morągu^[3]. W 1969 Jednostka posiadała etat nr 30/129^[a] i uzbrojona była w trzy wyrzutnie 2P16^[6].

Zarządzeniem szefa SG WP nr 042/ Org. z 18 listopada 1982 przeformowano dywizjon z etatu 30/129 na 30/243 przezbrajając go z trzech wyrzutni 2P16 na trzy 9P113^[7]^[b].

Pod koniec 1988 19 dywizjon rakiet taktyczny posiadał etat nr 30/243, a jego podstawowe wyposażenie stanowiły trzy wyrzutnie 9P113^[8].

Skład organizacyjny

dowództwo i sztab

bateria dowodzenia
2 baterie startowe
- dwa plutony
pluton obsługi technicznej
pluton remontowy
pluton zaopatrzenia
pluton medyczny

Razem w drt:

4 wyrzutnie rakiet taktycznych R-70

Uwagi

↑ Zarządzeniem szefa SG WP nr 090/Org. z 14 VIII 1970 etat dywizjonu zmieniono z 30/110 na 30/129^[5].
↑ Jeszcze w 1979 w planach SG WP widniał zapis sugerujący przezbrojenie dywizjonu w nowe wyrzutnie wraz ze zwiększeniem ich liczby trzech do czterech. Ostatecznie zrealizowano oszczędniejszy wariant zakupu^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b Rochowicz 2018 ↓, s. 61.
↑ ^a ^b Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu.
↑ ^a ^b Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. s. 157.
↑ Puchała 2013 ↓, s. 286.
↑ ^a ^b Rochowicz 2018 ↓, s. 62.
↑ Rochowicz 2018 ↓, s. 63.
↑ ^a ^b Rochowicz 2018 ↓, s. 65.
↑ Rochowicz 2018 ↓, s. 68.

Bibliografia

Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945–1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja „Historia i Kultura”, 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska pancerne i zmechanizowane w latach 1955–1990. „Poligon” nr 3/2010
Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 2. 2011. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-21)]. (pol.).
Mariusz Cielma (mac76): Brygada Rakiet LWP. 2009-08-06. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)]. (pol.).
Robert Rochowicz. Rakiety operacyjne i taktyczne w Siłach Zbrojnych PRL. „Poligon”. Nr 1(62), s. 56–68, styczeń-marzec 2018. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344.

Wojska Rakietowe i Artyleria ludowego Wojska Polskiego

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 5 DAA 6 DAP 8 DAP 10 DAA
Brygady artylerii	1 BAC 1 SBM 2 BAH 3 BAH 4 BAPpanc 5 BAC 6 BAL 6 BAP (6 BAA) 7 BAH 8 BAC 9 BAPpanc 10 BAC 11 BAPpanc 12 BAC 13 BAC 14 BAC (14 BAA) 14 BAPpanc 15 BAC 16 BAA 17 BAH 18 BROT 19 BAH 20 BROT (2 BROT) 21 BAC (21 BAA) 22 BAPpanc 23 BAPpanc 24 BMC 25 BAH 26 BAH 27 BM 28 BAPpanc 29 BAH 30 BAHC 31 BAA 32 BROT 33 BAC (33 BAA) 34 BAHC 35 BAA 36 BROT (3 BROT)
Pułki moździerzy	1 pm 2 pm 3 pm 5 pm 6 szkol. pm 8 pm 10 pm 11 pm 12 pm 14 pm 15 pm 17 pm 18 pm 19 pm 21 pm 23 pm
Pułki artylerii lekkiej	1 pal 2 pal 3 pal 5 pal 6 pal 22 pal 23 pal 33 pal 34 pal 35 pal 36 pal 37 pal 38 pal 39 pal 40 pal 41 pal 42 pal 43 pal 45 pal 48 pal 54 pal 55 pal 114 pal 117 pal 119 pal 121 pal 122 pal 132 pal 134 pal 138 pal
Pułki artylerii ciężkiej	67 pac 71 pac 80 pac 82 pac 85 pac 112 pac 118 pac 120 pac 135 pac 139 pac 148 pac 159 pac
Pułki artylerii przeciwpancernej	4 pappanc 19 pappanc 14 pappanc 20 pappanc 29 pappanc 30 pappanc 31 pappanc 53 pappanc 56 pappanc 58 pappanc 63 pappanc 72 pappanc 78 pappanc 91 pappanc 92 pappanc 101 pappanc 105 pappanc 106 pappanc 110 pappanc 144 pappanc 156 pappanc
Pułki artylerii haubic	7 pah 8 pah 9 pah 10 pah 11 pah 12 pah 33 pah 34 pah 39 pah 41 pah 44 pah 47 pah 50 pah 68 pah 70 pah 73 pah 74 pah 87 pah 90 pah 103 pah 105 pah 108 pah 109 pah 113 pah 114 pah 116 pah 123 pah 127 pah 131 pah 140 pah
Pułki artylerii	1 pa 2 pa 3 pa 4 pa 5 pa 9 pa 16 pa 21 zpa 22 pa 33 pa 36 pa 37 pa 39 pa 40 pa 41 pa 59 zpa 76 mpa 113 pa
Polowe Techniczne Bazy Rakietowe	11 PTBR 15 PTBR 18 PTBR 21 PTBR
Dywizjony rakiet taktycznych	1 drt 10 drt 18 drt 19 drt 2 drt 22 drt 24 drt 4 drt 41 drt 42 drt 44 drt 5 drt 7 drt 8 drt
Dywizjony dowozu rakiet	25 ddr 28 ddr
Dywizjony artylerii BROT	27 da 28 da 16 da 17 da 9 da 13 da 3 da 6 da

Zobacz też: Jednostki artylerii Wojska Polskiego
Pułki artylerii Wojska Polskiego
Pułki artylerii LWP

Ludowe Wojsko Polskie

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW