Kazimierz Kostanecki
 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 25 grudnia 1863 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 11 stycznia 1940 | ||
| Profesor nauk medycznych | |||
| Alma Mater | |||
| Doktorat | 1890 | ||
| Profesura | 1892 | ||
| Polska Akademia Umiejętności | |||
| Status | Prezes PAU | ||
| Doktor honoris causa Uniwersytet Jagielloński – 1924 | |||
| Uczelnia | Uniwersytet Berliński | ||
| Rektor UJ | |||
| Odznaczenia | |||
    | |||
| |||
Kazimierz Telesfor Kostanecki (ur. 25 grudnia 1863 w Myszakowie, zm. 11 stycznia 1940 w Sachsenhausen) – polski lekarz, anatom, cytolog.
Rodzina
Urodził się w rodzinie Jana Nepomucena Kostaneckiego h. Wieruszowa i Michaliny z Dobrowolskich. Miał braci: Antoniego – ekonomistę, rektora Uniwersytetu Warszawskiego, Stanisława – chemika, profesora Uniwersytetu w Berlinie oraz Jana Mikołaja (1861–1942)[1].
Jego żoną była córka Jana Gotliba Blocha, Janina Maria, w 1933 odznaczona orderem Pro Ecclesia et Pontifice za akcję charytatywną w Krakowie[2], zginęła 11 listopada 1937 w katastrofie lotniczej pod Piasecznem wraz z synem dr. Janem Kostaneckim (ur. 1902), docentem ekonomii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Drugim ich synem był Michał Antoni (1904–1945)[1].
Życiorys
Rozpoczął studiowanie historii sztuki na Uniwersytecie Berlińskim, ale po roku przeniósł się na medycynę, którą studiował od 1885 roku. Podczas studiów dostał się pod opiekę wybitnego, choć znanego z kontrowersyjnych poglądów niemieckiego anatoma – prof. Waldeyera. W 1886 roku dostał złoty medal za pracę dotyczącą trąbki słuchowej. Jeszcze w trakcie studiów dostał posadę asystenta w 1. zakładzie anatomii w Berlinie. Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w zakresie medycyny i chirurgii w roku 1890 przeniósł się do Wrocławia i podjął pracę w zakładzie fizjologii u prof. Rudolfa Heidenhaina. Po roku wyjechał do Giessen, ale w 1892 roku wrócił do Polski zostając profesorem anatomii porównawczej i opisowej na UJ, na którym to stanowisku pracował do roku 1935. W tym czasie pełnił także funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego, a w latach 1913–1916 był rektorem UJ. W 1907 został mianowany członkiem najwyższej rady sanitarnej[3].
W wyborach z maja z 1914 został wybrany radnym Rady Miejskiej w Krakowie[4]. W latach 1914–1918 pełni funkcję wiceprezydenta Krakowa. Podczas I wojny światowej na początku 1915 w Wiedniu wszedł w skład Komitetu Polskiego Archiwum Wojennego[5]. W okresie od 1929 do 1934 był także prezesem Polskiej Akademii Umiejętności. W 1924 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa UJ. Od 1933 był członkiem korespondencyjnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W roku 1935 przeszedł w stan spoczynku, rok później został mianowany profesorem honorowym UJ. Powrócił do pracy w 1939 obejmując stanowisko kierownika Katedry Anatomii. Aresztowany 6 listopada 1939 w ramach Sonderaktion Krakau, zmarł w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen 11 stycznia 1940 roku z powodu nieleczonej róży w nodze[6]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 198-5-20,21)[7].
Dorobek naukowy
Jest autorem 62 publikacji naukowych w językach polskim, angielskim, niemieckim i francuskim. W czasie pracy w Berlinie i Giessen prowadził badania w zakresie anatomii porównawczej mięśni gardła, podniebienia oraz anatomii szyi i głowy. Opisał także wszystkie mięśnie związane z trąbką słuchową i, jako pierwszy, powięzie tych mięśni. Zbadał również topografię wrodzonych przetok szyjnych. W Krakowie prowadził pionierskie badania nad procesem dojrzewania komórek jajowych. W końcowym okresie pracy naukowej główne badania dotyczyły rozwoju filogenetycznym kątnicy i wyrostka robaczkowego oraz znaczenia jego tkanki limfatycznej. Dorobek naukowy Kostaneckiego pozwala na uznanie go za twórcę krakowskiej szkoły anatomicznej[8]. Jednym z jego uczniów był Stanisław Kohmann, późniejszy profesor anatomii, doktor honoris causa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Imię Braci Kostaneckich nosi od 2005 r. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Zagórowie.
Ordery i odznaczenia
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)[9]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[10]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[11]
- Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry, 1916)[12]
Przypisy
- ↑ a b Kazimierz Telesfor Kostanecki h. Wieruszowa [online], geni_family_tree [dostęp 2023-03-29] (pol.).
- ↑ Kraków. Odznaczenie. „Kurier Warszawski”, s. 5, Nr 187 z 11 lipca 1933.
- ↑ Polak w najwyższej radzie sanitarnej. „Nowości Illustrowane”. Nr 46, s. 13, 16 listopada 1907.
- ↑ Nowi ojcowie miasta Krakowa. „Nowości Illustrowane”. Nr 29, s. 8-9, 18 lipca 1914.
- ↑ Polskie Archiwum Wojenne. „Nowości Illustrowane”. Nr 39, s. 6, 25 września 1915.
- ↑ Jan Gwiazdomorski: Wspomnienia z Sachsenhausen. Dzieje uwięzienia profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, 6 XI 1939 – 9 II 1940. Kraków: Wyd. Literackie, 1975. s. 215–216.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARCIN ERNST, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .
- ↑ Dzieje anatomii w Polsce. [dostęp 2012-02-13].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu nauki i na stanowisku prezesa Polskiej Akademii Umiejętności”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 168.
Bibliografia
- Biographisches Lexikon hervorragender Ärzte des neunzehnten Jahrhunderts. Berlin-Wiedeń 1901, Sp. 904–905. [1]
- Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 25–27.
Linki zewnętrzne
- Biogram Kazimierza Kostaneckiego, patrona Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Zagórowie zamieszczony na stronie szkoły. informatyk24.nazwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-29)].
- Publikacje Kazimierza Kostaneckiego w serwisie Polona.pl
- p
- d
- e
- ↑ a b c d e f g h i j k l Pełniący funkcję rektora w zastępstwie.
- ↑ Od 1805 do 1809 Uniwersytet połączony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po włączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego.
- ↑ W latach 1853–1860 rektorów nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rząd kurator.
- ↑ Sprawował obowiązki rektora Tajnego Uniwersytetu.
Kontrola autorytatywna (osoba):
- PWN: 3926228
